اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم
ما قَطَعْتُمْ مِنْ لِینَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوها قائِمَةً عَلی أُصُولِها فَبِإِذْنِ اَللّهِ وَ لِیُخْزِیَ
اَلْفاسِقِینَ. `وَ ما أَفاءَ اَللّهُ عَلی رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِكابٍ
وَ لكِنَّ اَللّهَ یُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلی مَنْ یَشاءُ وَ اَللّهُ عَلی كُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ. `ما أَفاءَ اَللّهُ
عَلی رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ اَلْقُری فَلِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی اَلْقُرْبی وَ اَلْیَتامی وَ
اَلْمَساكِینِ وَ اِبْنِ اَلسَّبِیلِ كَیْ لا یَكُونَ دُولَةً بَیْنَ اَلْأَغْنِیاءِ مِنْكُمْ وَ ما آتاكُمُ
اَلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَ اِتَّقُوا اَللّهَ إِنَّ اَللّهَ شَدِیدُ اَلْعِقابِ [1].
این آیات مربوط می شود به داستان بنی النضیر كه جماعتی از یهود و ساكن اطراف
مدینه بودند و در ابتدا هم پیمان شدند، پیمانی كه پیغمبر اكرم با همه یهودیهایی كه در
مدینه بودند امضا كرد كه اینها می توانند به شعائر دینی خودشان عمل كنند و با
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 142
مسلمین به اصطلاح همزیستی داشته باشند به شرط اینكه با دشمنان مسلمین
همكاری نكنند و اگر با خود مسلمین همكاری كنند از مزایای دیگری هم برخوردار
خواهند بود، و بعد یهود خیانت كردند و حتی در جریانی تصمیم گرفتند كه پیغمبر
اكرم را بكشند و با منافقینی كه در داخل مسلمین بودند همكاری و همدستی داشتند
و بعد از این بود كه پیغمبر اكرم تصمیم گرفت كه اینها را بكلی از آنجا اخراج كند، و
اساساً با بودن یهود در اطراف مدینه- و بلكه حتی در جزیرةالعرب- امكان اینكه
اسلام بتواند به هدفهای خودش برسد نبود؛ نه صِرف اصلِ بودن یهود، بلكه بودن
یهودیها بعلاوه ی كارهای یهودیگری، چون آن كارهای یهودیگری از آنها جدا
نمی شد.
مسلمین حركت كردند، البته نه به یك صورت جنگی، و چون از مدینه تا قلعه ی
بنی النضیر فاصله ای نبود پیاده رفتند و تنها خود رسول اكرم بودند كه بعضی گفته اند
سوار بر یك شتر بودند و بعضی گفته اند سوار بر یك الاغ، و در حقیقت جنگی هم
صورت نگرفت. البته مؤمنین رفتند برای تصرف قلاع آنها، و آنها بالأخره خودشان
با دست خودشان قلعه ها و خانه های خودشان را خراب می كردند كه به دست
مسلمین نیفتد. برخورد مختصری هم میان آنها و مسلمین رخ داد. مقداری از
درختهای خرمای آنها را مسلمین بریدند و قطع كردند. این امر، هم برای بعضی از
مسلمین سؤال به وجود آورد و هم مورد اعتراض یهودیها واقع شد. یهودیها به
پیغمبر اكرم گفتند شما كه همیشه از فساد در زمین نهی می كنی! بریدن این نخلها
خودش فساد در زمین است. بعضی از مسلمین هم، البته ذكر نشده است كه حرفی
زده و اعتراضی كرده باشند، ولی برای آنها هم این كار مقداری گران آمده بود. آیه
نازل شد و این عمل را امضا و تصحیح كرد. می فرماید: «
ما قَطَعْتُمْ مِنْ لِینَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوها
قائِمَةً عَلی أُصُولِها فَبِإِذْنِ اَللّهِ » آنچه از این درختهای خرما بریده اید و آنچه بجا
گذاشته اید همه به اذن و رضای خدا بوده است؛ یعنی نه آن بریدنها و نه آن باقی
گذاشتن ها هیچ كدام برخلاف رضای حق نبوده است. «
وَ لِیُخْزِیَ اَلْفاسِقِینَ » و به این
وسیله این فاسقها- كه مقصود همین یهودیها هستند- خوار و ذلیل می شوند؛ [این
كار] وسیله ای است برای خوار و ذلیل كردن آنها.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 143