إِذا رُجَّتِ اَلْأَرْضُ رَجًّا. `وَ بُسَّتِ اَلْجِبالُ بَسًّا. `فَكانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا» . در قرآن مكرر مسأله ی
زلزله ی زمین، تكان خوردن زمین، آنهم زلزله ای كه نه از قبیل این زلزله هایی باشد كه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 90
ما تا حالا دیده ایم [ذكر شده است. ] حركات شدید و عنیفی كه ما سراغ داریم،
شدیدترینش زلزله هاست. دیگر از آن بیشتر را ما سراغ نداریم. تازه شدیدترین
زلزله هایی هم كه در دنیا رخ می دهد، در قسمتی از زمین رخ می دهد كه آن هم باز
شاید به آن اعماق زمین نمی رسد، قسمتی از قشر زمین تكانهایی می خورد كه ما
احساس می كنیم. ولی در عالم قیامت، طبق آنچه كه از قرآن كریم استفاده می شود
اصلاً مسأله یك نوع زیر و رو شدن و تكان و زلزله ای است كه نه فقط شامل زمین
است بلكه تمام عالم یكسره می شود.
حالا این چگونه است خدا عالم است ولی به هر حال در قرآن هست: «
یا أَیُّهَا
اَلنّاسُ اِتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ اَلسّاعَةِ شَیْ ءٌ عَظِیمٌ. `یَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمّا أَرْضَعَتْ وَ
تَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَی اَلنّاسَ سُكاری وَ ما هُمْ بِسُكاری وَ لكِنَّ عَذابَ اَللّهِ
شَدِیدٌ» [1]. قرآن خبر داده از یك زلزله ای كه اسمش را گذاشته «
زَلْزَلَةَ اَلسّاعَةِ» یعنی
زلزله ی قیامت؛ می فرماید: آن، بزرگ و عظیم است. آن روزی كه آن زلزله را ببینید،
می بینید كه دیگر هیچ كس به فكر هیچ كس نیست. در مقام مَثَل- چون عواطف مادر
خصوصاً برای طفل شیرخوار شدیدترین مرحله ی عطوفت است- در حدی است كه
اگر مادرِ طفل شیرخواری آنجا وجود داشته باشد یادش می رود كه طفل شیرخواری
دارد.
- [سؤال نامفهوم ]
هر دو وجهش را عرض كردم: یكی اینكه آیا اینكه می فرماید «قیامتِ واقع
شده» از باب مستقبل محقَّق الوقوع است یا نه؟ بعلاوه آنهایی كه می گویند قیامتْ
واقع شده، یعنی عالم قیامت الآن وجود دارد ولی برای ما كه هنوز وجود ندارد. در
توحید صدوق هست، وقتی كه [از معصوم ] سؤال می كنند آیا بهشت و جهنم مخلوق
است یا مخلوق نیست؟ می فرماید بهشت و جهنم مخلوق است یعنی الآن هم وجود
دارد
[2]، ولی الآن كه بهشت و جهنم وجود دارد آیا برای ما هم الآن وجود دارد یا برای
ما در زمان بعد هست؟ عالم قیامت خودش وجود دارد، نه عالمی است كه بعد
می خواهد حادث شود، ولی برای همه ی اشیاء عالم [در زمان بعد وجود دارد، ] چون
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 91
حشر اختصاص به انسان ندارد، شامل همه چیز می شود؛ این زمین ما هم همین طور
كه ما روزی می میریم و به قیامت می رسیم روزی می میرد و به قیامت می رسد. آن
درخت و آن خورشید هم همین طور است. پس اینكه می گوییم [قیامت الآن ]
وجود دارد، نه این است كه قیامتِ ما هم الآن وجود دارد؛ بلكه ما هر وقت كه مُردیم
آنوقت وارد عالم قیامت می شویم و لهذا پیغمبر فرمود (ظاهراً حدیث نبوی است) :
«مَنْ ماتَ قامَتْ قِیامَتُه» هر كسی كه بمیرد قیامتش بپا می شود. یك قیامت مستقل به
آن معنا كه نیست؛ چون قیامتی وجود دارد، هر كسی كه می میرد به عالم قیامت
خودش وارد می شود.
كوهها چنان در هم كوبیده می شوند مثلاً مانند گندمی كه بخواهند تبدیل به آرد
كنند و یا سنگهایی كه در كارخانه ها تبدیل به پودر می كنند. «
وَ بُسَّتِ اَلْجِبالُ بَسًّا. `فَكانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا» این كوهها به صورت غبارهای پراكنده در می آید.