وَ مُبَشِّراً وَ نَذیراً» . شأن دیگر تبشیر است و شأن دیگر انذار. همیشه پیغمبران مردم را در حال حركت و در جریان می بینند، یعنی انسان خواه ناخواه این طور است.

انسان هیچ وقت ساكن نیست، همیشه در حركت است، منتها در چه راهی و به كدام سو در حركت است؟ پیامبران مبشّر و منذر هستند، یعنی راه را ارائه می دهند و بشارت و نوید می دهند كه اگر از این راه بروی به چه فتح و سعادت و كمالی نائل می شوی و اگر از آن راه و آن راه بروی به چه بدبختی و شقاوتی نائل می شوی.

حدیثی هست كه پیغمبر اكرم با اصحاب نشسته بودند، چند خط از نقطه ای به نقطه ای رسم كردند، بعد اشاره به خط وسط كه خط راست بود كردند و فرمودند: این راه من است (صراط مستقیم) و بقیه ی راهها راههای من نیست؛ یعنی انسان همیشه در حال حركت است، منتها یك وقت راه راست را به سوی مقصد در پیش می گیرد و یك وقت از راههای كج می رود، و پیغمبران آمده اند كه مبشر به راه راست باشند.

اینجا عمل خاصی از پیغمبر اكرم صورت گرفته كه مسئله ی مبشر بودن و منذر بودن پیغمبر را خیلی خوب مجسم می كند، مخصوصاً منذر بودن. در سالهای اول بعثت رسول اكرم بعد از نزول آیه ی «وَ أَنْذِرْ عَشیرَتَكَ الْاَقْرَبین» [1](خویشاوندان نزدیك را باید انذار كنی) دو واقعه رخ داده است، یكی انذار نزدیكان خیلی نزدیك، یعنی بنی هاشم و بنی عبدالمطّلب كه این در خانه ی خود حضرت صورت گرفته، كه عده ای را- كه 39 یا 40 نفر بودند، عموهای حضرت، عموزادگان، عمه زادگان، اینهایی كه خیلی نزدیك بودند- دعوت كردند؛ آن داستان معروف كه امیرالمؤمنین طفل بودند و [پیغمبر اكرم ] دستور دادند كه آبگوشتی برای اینها بپزند و ایشان آماده كردند، و بعد ابولهب چه گفت و. . .

یك جریان دیگر هست كه انذار اقربینِ كمی از اینها دورتر است- كه بعد از آن واقعه صورت گرفته- یعنی همه ی قریش، چون همه ی قریش اقربای پیغمبر بودند. خود پیغمبر از قبیله ی قریش بود یعنی بنی هاشم تیره ای از قریش بودند. پیغمبر اكرم رفتند بالای یكی از كوههای اطراف مكه و فریاد كردند: ایها الناس جمع شوید، مطلب

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 703

مهمی را می خواهم با شما در میان بگذارم [2].

تا حضرت این را اعلام كردند [3] عده ی زیادی جمع شدند؛ اكابر و اصاغر، زن و مرد جمع شدند؛ بعد حضرت فرمود: ایها الناس! اگر من سخنی به شما بگویم، از من می پذیرید، باور می كنید؟ همه گفتند: ما از تو جز راستی نشنیده ایم. فرمود: اگر به شما اطلاع بدهم كه در پشت این كوهها سپاه جرّاری هست كه آهنگ شهر شما را دارند و تصمیم گرفته اند بیایند شهر شما را غارت كنند افرادتان را بكشند پس آماده و مهیا بشوید، باور می كنید؟ همه گفتند: البته باور می كنیم، ما از تو سخن خلاف نشنیده ایم. تا این اقرار را از اینها گرفت این جمله را فرمود: «فَاِنّی نَذیرٌ لَكُمْ بَیْنَ یَدَیْ عَذابٍ شَدیدٍ» پس من شما را انذار می كنم كه در جلوی شما عذاب بسیار شدید دردناكی هست، اما نه فقط در این دنیا، اگر همین راهی را كه الآن دارید می روید ادامه بدهید، در جلوی شما عذاب بسیار شدیدی هست. این جمله خیلی تكان دهنده بود. ابولهب فریاد زد كه تو برای چنین حرفی ما را به اینجا آورده ای؟ ! . . . و رفت.

پیغمبر گواه بر مردم و مبشر و منذر و دعوت كننده ی مردم است. در آن آیه، بعد می فرماید: «وَ داعِیاً اِلَی اللّهِ بِاِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنیراً» [4](دعوت كننده ی مردم است به سوی خدا به اذن حق، و چراغی است روشن برای مردم) . از این شهادت و از این تبشیر و از این انذار چه تحول و تغییری در مردم پیدا بشود؟ اینجا خطاب از پیغمبر كه مخاطب بود [بر می گردد و] خود مردم [مخاطب ] می شوند، كأ نّه مردم در اینجا سؤال می كنند: خدایا تو پیغمبر را شاهد و مبشر و نذیر و منذر فرستادی، كه ما چه بكنیم؟ «لِتُؤْمِنوا بِاللّهِ وَ رَسولِهِ» كه ایمان بیاورید، ایمان پیدا كنید به خدا و پیامبر خدا

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 704

(ایمان، خودش اعتقاد است) ، فكر و روحتان تحول پیدا كند، حیاتتان حیات ایمانی بشود.

[1] . شعراء / 214.

[2] . بدیهی است كه در آن زمان وسائل امروزی نبوده كه با رادیو و تلویزیون اعلام كنند، اگر كسی از خبر مهمی اطلاع پیدا می كرد می رفت در آن نقطه- ظاهراً بالای همین كوه صفا (تپه ی صفا) - می ایستاد و فریاد می كرد: ایها الناس جمع بشوید، خبر مهم، و همه جمع می شدند.

[3] . تا آن زمان سابقه نداشت كه ایشان چنین كاری كرده باشند و شنیده اید كه ایشان قبل از دوره ی رسالت به نام «محمد امین» معروف و خیلی با وقار و سكینت بودند.

[4] . احزاب / 46.