«شاهد» و «شهید» معنی حضور را می دهد. در زبان عربی به «گواه» از آن جهت
«شاهد» می گویند كه كسی حق دارد در مورد واقعه ای گواهی بدهد كه در آن واقعه
حاضر باشد؛ یعنی انسان در مورد واقعه ای كه در آن حضور دارد و آن را احساس
می كند و بالعیان می بیند حق دارد شهادت بدهد. این مسئله ای است در باب «قضاء»
(قضاوت) ؛ می گویند شهادت به علم جایز نیست، شهادت به عین و به حس جایز
است؛ یعنی اگر شما چیزی را یقین دارید و شك ندارید ولی ندیده اید، مثلاً یقین
دارید العیاذ باللّه زید همسایه ی شما شراب می خورد، از صد احتمال یك احتمال هم
نمی دهید كه شراب نخورد، یعنی هیچ احتمال اینكه بتوانید توجیه هم بكنید
نمی دهید، یقین دارید شراب می خورد اما به چشم خودتان ندیده اید، یقین دارید كه
فلان مرد و زن زنا كرده اند ولی به چشم خود ندیده اید، حق ندارید كه این را شهادت
بدهید بگویید فلانی زنا كرده یا فلانی شراب خورده است؛ و اگر شهادت بدهید و
قاضی از شما بپرسد كه این را كه تو شهادت می دهی دیده ای یا ندیده ای، و شما
بگویید من ندیده ام ولی یقین دارم، اگر شما عادلترین عادلهای عالم هم باشید،
اعدل عدول هم باشید، سلمان فارسی هم باشید قاضی حق ندارد بر این گونه
شهادت ترتیب اثر بدهد. حدیثی هست، حضرت صادق علیه السلام فرمودند (با دستشان
اشاره كردند) : «
عَلی مِثْلِ ضَوْءِ الشَّمْس» مثل اینكه نور خورشید را می بینی، فقط اگر
این طور باشد شهادت بده، غیر از این نه. به همین جهت برای آنچه كه ما در فارسی
می گوییم «گواه» در زبان عربی كلمه ی «شاهد» به كار می برند، یعنی حاضر، یعنی آن
كسی كه حاضر واقعه بوده نه آن كسی كه عالم به واقعه است، چون غایب از واقعه هم
گاهی عالم به واقعه می شود، ولی علم به واقعه عن غیابٍ كافی نیست، حضور در آن
واقعه و شهود آن لازم است.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 701