[مطلب را با] یك موضوع دیگر تفصیل می دهد، كه باز درجه ی پایین تر است: «وَ اخْتِلافِ اللَّیْلِ وَ النَّهارِ وَ ما اَنْزَلَ اللّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ رِزْقٍ فَاَحْیا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ تَصْریفِ الرِّیاحِ ایاتٌ لِقَوْمٍ یَعْقِلونَ» . سه مطلب به سه عبارت ذكر شد: یكی اینكه به طور كلی در آسمانها و زمین آیاتی است برای اهل ایمان، دیگر اینكه در خلقت انسان و خلقت جاندارها آیات است برای اهل یقین بالخصوص. بعد جریانهایی از عالم ما را ذكر می كند برای كسانی كه لااقل اهل فكر و تعقل باشند. یكی از آنها گردش منظم شب و روز است. قرآن همیشه این گردش منظم شب و روز و این نظام را به عنوان یك آیه و یك شی ء معنی دار برای نشان دادن قدرت و حكمت پروردگار ذكر می كند. «وَ ما اَنْزَلَ اللّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ رِزْقٍ» روزیِ شما را از آسمان فرود می آورد. مقصود باران است چون بعدش می گوید: «فَاَحْیا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» و به وسیله ی این روزیِ شما كه از آسمان می آید زمین را زنده می كند. می خواهد بگوید این باران كه شما می بینید اوضاع عالم این جور است، یكدفعه می بینید از بالا آب را - گویی در غربیل كرده باشند یا با آب پاش- می پاشند روی زمین، این را شما یك امر تصادفی تلقی نكنید، خیال نكنید كه همین طور تصادفاً این آبها می آید و تصادفاً برای گیاههای زمین نافع است و تصادفاً برای حیوانها نافع است و تصادفاً برای انسانها نافع است؛ صحبت تصادف نیست؛ اینها كارهای حساب شده است. آن ابر و باد و حركت باد و حركت ابر و ریزش باران و روییدن گیاه و تمام اینها تقدیر و حساب و در نظرگرفته شده و با نقشه و حساب قبلی بوده است و محال است كه علل تصادفی به اینجا كشیده شود.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 679

كریسی موریسون كتابی دارد به نام آفرینش انسان؛ در آن كتاب این موضوعات را خیلی خوب شرح داده است. از جمله بعد از آنكه اوضاع زمین و جوّ زمین و اكسیژن و گازهای دیگری كه در مجموع زمین وجود دارد و مجموع اوضاعی كه در روی زمین رخ داده و وضع ابرها و وضع هوا را كاملاً تشریح می كند، می گوید اصلاً محال و ممتنع است كه جریانات بی هدف عالم منتهی به اینجا شده باشد. مثل این است كه كسی فرض كند كه كتابی مثل كلیات سعدی نوشته شده ولی همین سعدی كه این شعرها را گفته آدمی بوده در نهایتِ بی سوادی و بی ذوقی، اصلاً شعر نمی فهمیده، معنی شعر هم نمی فهمیده، همین طور كه با قلم خط خط می كرده این طور درآمده است؛ تصادفاً این جور شده! محال و ممتنع است كه تصادف چنین اثری را به وجود بیاورد. تا حالا هیچ وقت شده كه یك روزنامه در بیاید در بیست صفحه، شما درباره ی یك مقاله اش، درباره ی نیم مقاله اش، درباره ی یك سطرش احتمال بدهید حروفچین هایی بی سواد همین طور به گزاف حروف را برداشته و چیده اند این مقاله درآمده است؟ ! هیچ وقت انسان می تواند چنین احتمالی بدهد؟ و حال آنكه ممكن است كسی بگوید چه مانعی دارد؟ حروفش كه آنجا بوده، حروفچین هم كه آنجا وجود داشته، دست حروفچین را هم كه نبریده بودند؛ حروفچین بی سوادی برداشته همین طور بدون اینكه نقشه ای باشد، یك حرف الف از اینجا برداشته، ب از آنجا برداشته، هی برداشته جمع كرده، خودش هم نمی دانسته چكار می خواهد بكند، بعد داده زیر چاپ، حالا نگاه می كنیم می بینیم یك مقاله ی مفصل درباره ی مثلاً «اوضاع سیاسی جهان» از آب درآمد!