وَیْلٌ لِكُلِّ أَفّاكٍ أَثِیمٍ » تباه باد هر چه دروغ بند گنهكاری هست. «
یَسْمَعُ ایاتِ اللّهِ تُتْلی
عَلَیْهِ» (قبلاً داشتیم:
تِلْكَ آیاتُ اَللّهِ نَتْلُوها عَلَیْكَ بِالْحَقِّ ) آیات الهی را می شنود در حالی
كه بر او تلاوت می شود، اما چه عكس العملی نشان می دهد؟ «
ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 684
لَمْ یَسْمَعْها» در حالی كه مستكبر است و تكبر می ورزد. در جلسه ی پیش عرض كردیم
بالاترین و شنیع ترین تكبرها تكبر بر خداست. مقصود از «تكبر بر خدا» تكبر بر
حقیقت است؛ یعنی انسان وقتی حقیقتی را به او عرضه بدارند كسر شأن خودش
بداند كه آن را قبول كند. این را می گویند تكبر بر خدا. وقتی كه انسان یك چیزی را
حق ببیند و بعد زورش بیاید حق را قبول كند و كسر شأن خودش بداند كه این حق
را بپذیرد و تكبر كند بر قبول حق، این را می گویند «استكبار بر خدا» . قرآن
می خواهد بگوید این حس می كند كه حقیقت است اما آن تكبرش و آن خودخواهی
و خودپرستی و خودپسندی اش به او اجازه نمی دهد كه قبول كند، در حالی كه
مستكبر است پشت می كند، اعراض می كند؛ و قرآن یك كلمه ی دیگر هم اضافه
می كند، نمی فرماید: «ثُمَّ یَسْتَكْبِرُ» می فرماید: «
ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَكْبِراً» در استكبار خودش
اصرار می ورزد.