در آیه ی بعد كه امروز خواندیم: «
أَمْ أَبْرَمُوا أَمْراً فَإِنّا مُبْرِمُونَ » مطلبی علاوه و در واقع
روبنایی برای آن زیربنا بیان می كند. تا اینجا همین قدر بیان كرد كه اینها رسیده اند به
جایی كه حق و حقیقت برایشان مكروه و تلخ شده است. خوب، این یك بیماری
است. یك وقت هست كه انسان فقط همان بیماری را دارد، و یك وقت هست كه بر
اساس آن بیماری یك تأسیسی هم می كند، یك كاری هم بر اساس همان بیماری
انجام می دهد.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 594
یكی از اموری كه می گویند از مظاهر سبقت رحمت الهی بر غضب الهی است
یعنی نشانه ی این است كه همیشه لطف و رحمت بر غضب و قهر پیشی دارد این است:
اگر انسان در مرحله ی نیت طالب خیر و حقیقت باشد ولی جدی باشد، جدّاً طالب
خیر و حقیقتی باشد، یعنی قصد داشته باشد كار خیری را انجام بدهد، بعد در عمل
موفق نشود، آیا چنین كسی عنداللّه مأجور است یا مأجور نیست؟ بله، خداوند به
چنین كسی با اینكه توفیق این عمل را پیدا نكرده است به موجب همین قصد و نیت
اجر و پاداش می دهد. ولی اگر كسی قصد معصیتی را بكند، نیت یك شری را در دل
داشته باشد و بعد مانعی پیدا بشود كه آن كار صورت نگیرد، مثلاً قصد داشت كه برود
شهادت دروغ بدهد ولی رفت و احتیاجی به او پیدا نشد و بالاخره در عمل، او
شهادت دروغ نداد، آیا برای او گناه یك شهادت دروغ نوشته می شود؟ نه، چون نیت
به مرحله ی عمل نیامده. این، تفضّل الهی است. در كار خیر، نیت به مرحله ی عمل هم كه
نیاید، فضل الهی برای او ثواب و اجر می نویسد
[1].
حال، اینها حق را دشمن می دارند. خود این، بیماری خیلی بدی است. بدتر از
این، این است كه بر اساس این دشمنی و مكروه شمردن حق و حقیقت تأسیسات
عملی و كارهایی هم كرده باشند، یعنی فعالیتهایی بر همین اساس انجام بگیرد. قرآن
بعد از اینكه می فرماید: «
وَ لكِنَّ اَكْثَرَكُمْ لِلْحَقِّ كارِهونَ» بیشترین شما حق را مكروه
می شمارید، می فرماید: «
اَمْ اَبْرَموا اَمْراً فَاِنّا مُبْرِمونَ» مسئله تنها كراهت داشتن و تنفر
داشتن از حق نیست؛ بالاتر، اینها ابرامها كردند.
[1] . یكی از حضار: «لَها ما كَسَبَتْ و عَلَیْها مَا اكْتَسَبَتْ» .
استاد: درست است: «لَها ما كَسَبَتْ وَ عَلَیْها مَا اكْتَسَبَتْ» . «له» را در كارهای خیر و نفع می گویند، «علیه» را در كارهای ضرر. در كار «له» «كَسَبَ» گفته، آنچه كسب كند ولو اینكه از روی قصد هم نباشد، ولی در كار شر، آن وقتی علیه او نوشته می شود كه آن كار را [انجام داده باشد. ] البته آن، مسئله ی دیگری است ولی هر دو یك ریشه دارد كه انسان از روی قصد و توجه و آگاهی كامل آن را انجام داده باشد.