اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اَللّهَ یُزْجِی سَحاباً ثُمَّ یُؤَلِّفُ بَیْنَهُ ثُمَّ یَجْعَلُهُ رُكاماً فَتَرَی اَلْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ وَ یُنَزِّلُ مِنَ اَلسَّماءِ مِنْ جِبالٍ فِیها مِنْ بَرَدٍ فَیُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشاءُ وَ
یَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ یَشاءُ یَكادُ سَنا بَرْقِهِ یَذْهَبُ بِالْأَبْصارِ. `یُقَلِّبُ اَللّهُ اَللَّیْلَ وَ
اَلنَّهارَ إِنَّ فِی ذلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِی اَلْأَبْصارِ [1].
این آیات، همه دنباله ی همان آیه ی مباركه ی نور است و همه ی این آیات یك هدف را
تعقیب می كند و آن هدف همین است كه همه ی موجودات عالم در یك روشنایی به سر
می برند، روشن اند به نور خدا و با یك اراده ی حكیمانه ای تدبیر می شوند. در آیه ای كه
در دو جلسه پیش تفسیر كردیم، یك جریان عمومیِ پنهان از دیدهای ظاهر را بیان
فرمود كه عبارت بود از تسبیح موجودات. ولی در این آیه و آیه ی بعد، دو پدیده ی ظاهر
از پدیده های جهان را برای ما بیان می كند و مخصوصاً در آخر این آیات این تعبیر
هست كه ما با چشم حقیقت بین و با دیده ی عبرت (دیده ی نافذ و نفوذكننده) در اینها
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 533
بنگریم. این دو پدیده یكی مربوط است به مسئله ی باد و ابر و باران و تگرگ و به
اصطلاح علمای قدیم «كائنات جوّیّه» و دیگری مربوط است به خلقت حیوانات،
علم الحیوان، زیست شناسی حیوانی. و البته قرآن هدف خودش را تعقیب می كند.
هدف قرآن از بیان این مطالب، با هدف یك نفر دانشمند عالِم به كائنات جوّیّه یا
دانشمند زیست شناس متفاوت است. قرآن از همه ی اینها می خواهد آن راههایی را كه
این مسائل به توحید و خداشناسی و معنویت دارد، به بشر ارائه دهد. حال در مورد
آیه ی اول- كه عرض كردم مربوط به كائنات جوّیّه است- توضیح مختصری عرض
بكنم.