آیه ی سوره ی روم می گوید: خداست، ذات حق است آن كه بادها را می فرستد. اولاً یكی
از نكاتی كه گفته اند این است كه قرآن در بعضی موارد تعبیر می كند به «ریح» (باد) و
در بعضی موارد تعبیر می كند به «ریاح» (بادها) . به حسب استقصایی كه كرده اند
هرجا كه این كلمه، مفرد آمده است آنجا بادهایی ذكر شده كه آن بادها منشأ خرابی و
هلاكت و عذاب بوده است، مثل
«أَرْسَلْنا عَلَیْهِمُ اَلرِّیحَ اَلْعَقِیمَ» [1] و هرجا كه قرآن باد را به
عنوان یك مبشّر رحمت بیان كرده است، به صورت جمع ذكر كرده: «ریاح» (بادها) ،
و علمِ امروز ثابت كرده است كه بادهایی كه منشأ بارانها می شوند «یك جبهه»
نیست، جبهه های مختلفی است كه به شكل خاصی دست به دست یكدیگر می دهند
و فقط در آن وقت است [كه منشأ باران می شوند. ] و عجیب تر این است كه این
نكته ای كه از خود قرآن استفاده می شود، در حدیث تصریح شده است. در یكی از
دعاها وارد شده است كه: اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ لَنا رِیاحاً وَ لا تَجْعَلْهُ لَنا ریحاً
[2] خدایا باد را برای
ما «ریاح» قرار بده نه «ریح» ؛ یعنی وقتی كه می وزد، به آن شكلش باشد چون تنها به
آن شكلْ رحمت است. و حتی از ائمّه سؤال كرده اند كه مگر چه فرق است میان
«ریح» و «ریاح» ؟ عین همین جواب را داده اند، گفته اند كه هروقت باد
«یك جبهه ای» باشد عذاب است و هروقت «چند جناحی» باشد رحمت است. و باز
در حدیث دیگری امیرالمؤمنین علی علیه السلام باد را تشبیه كرده است به یك پرنده ای كه
دارای سری و جناحهایی است. عین این تعبیر را علمای فرنگی امروز [به كار
برده اند و] حدود پنجاه سال بیشتر از عمرش نمی گذرد، ثابت كرده اند كه گاهی
حركت باد به این شكل است كه اگر كسی جناحهای مختلف و وضع حركت آن را
ببیند خیال می كند یك پرنده ی عظیمی روی دنیا را گرفته است.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 536
اینجا هم قرآن چون بادهای رحمت را بیان می كند، كلمه ی «ریاح» دارد. عرض
كردم اگر كسی بخواهد این مطلب را بیشتر درك كند كتاب
باد و باران در قرآن را
مطالعه كند و مخصوصاً كسانی كه با علوم طبیعیِ امروز آشنا هستند و تا اندازه ای
فرمولها را می توانند درك كنند، بهتر می توانند استفاده كنند.
[2] . جامع الصغیر، ج 2 / ص 111.