حال، آنها كه می گویند واقعاً غلغله ای از تسبیح موجودات در ذرات عالم هست مقصودشان چیست؟ آیا مقصودشان این است كه در همین فضا الآن صدا پراكنده است- همین طور كه امواج رادیو هست- ولی ما نمی شنویم؟ نه، مقصودشان این است كه هر موجودی و هر ذره ای كه در این عالم هست دو وجهه و دو رو دارد: یك رو به این جهان دارد كه در این رو مرده است، و یك رو به جهان دیگر دارد، یك وجهه ی ملكوتی دارد كه در آن رو و در آن وجهه هر موجودی زنده و شاعر است.

می گویند مثلاً چوبی كه شما می بینید، همه ی حقیقت آن را درك نمی كنید. عمیق ترین علوم بشر، آنجا كه علم بشر به عمق اتمها هم راه پیدا می كند، یك روی این موجود را درك می كند و آن «وجهه ی مُلكی» این موجود است. همین موجود یك «وجهه ی ملكوتی» دارد كه از دست حس و علم ظاهر بشر خارج است. انسان باید اهل دل و اهل معنا و اهل حقیقت بشود تا آن روی موجودات را هم درك كند. وقتی آن روی موجودات را درك كرد می بیند موجودات چگونه در آن رو همه درّاك و هوشیار و عالم و مسبّح و حامدند. داود كه كوهها و مرغها با او تسبیح می گفتند، نه این است كه اگر ما كنار داود بودیم صدای كوهها را می شنیدیم (مردم دیگر بودند و نمی شنیدند) ، داود گوش دیگری داشت كه به باطن و ملكوت اشیاء راه پیدا كرده بود و صدای ملكوت آنها را می شنید. اگر گوش باطن ما باز شود ما هم می شنویم، و خیال نكنید كه این یك مطلب به اصطلاح دوری است و فقط پیغمبری باید باشد؛ نه، حتی لزومی ندارد آن شخص پیغمبر باشد.

شنیده اید كه سنگریزه در كف مبارك پیغمبر اكرم تسبیح گفت. از جمله معجزات پیغمبر اكرم این بود كه مشتی سنگریزه را به دست گرفتند و مردم دیدند سنگریزه ها در مشت پیغمبر تسبیح خدا می گویند. در اینجا معجزه ی پیغمبر این نبود كه سنگریزه را به تسبیح درآورد؛ معجزه ی پیغمبر این بود كه گوش افراد را باز كرد و آنها صدای سنگریزه را شنیدند. آن سنگریزه همیشه تسبیح می گفت؛ معجزه ی پیغمبر در شنواندن این صدا به آن گوشها بود نه در به صدا درآوردن آن سنگریزه ها.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 516