نكته ای در اینجا عرض كنم و آن این است كه ما به خداوند «نور» می گوییم ولی
هرگز «نور اعظم» نمی گوییم كه معنایش این است كه نورهایی داریم كه یكی بزرگتر
است و دیگری كوچكتر و خدا نور بزرگتر است؛ نه، در آنجا كه می گوییم خدا نور
است [یعنی ] همه چیز [غیر او] ظلمت است. بله، به خدا كه كاری نداشته باشیم و
اشیاء را نسبت به یكدیگر بسنجیم، یكی نور است و یكی نور نیست، مثلاً علم نور
است، ایمان نور است، همین قوه ی باصره نور است، قوه ی عاقله نور است. خدا به این
معنی «نور النور» است
[1]. خدا نه نور بزرگتر است، بلكه نور همه ی نورهاست؛ یعنی
همه ی نورها نسبت به خداوند، ظلمت است و خداوند نور بودن را به آنها داده است. از
این كه بگذریم، اشیاء دیگر هركدام به سهم خودشان سهمی از نور دارند: ایمان
خودش نور است، علم نور است، و از این قبیل.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 463
عرض كردیم كه خود قرآن مجید به برخی امور اطلاق «نور» كرده است، از
جمله به قرآن اطلاق «نور» كرده كه قرآن نور خداست، یعنی نوری است كه مخلوق
خداست:
قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبینٌ. یَهْدی بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ وَ
یُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ اِلَی النّورِ بِاِذْنِهِ وَ یَهْدیهِمْ اِلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ [2] قرآن نور است و به
سوی نور كه معرفت خداوند است هدایت می كند. پس معرفة اللّه نور است.
اگر از افرادی كه فهمشان یك مقدار سطح پایین است بپرسند: معنی
«اَللّهُ نورُ
السَّمواتِ وَ الْاَرْض» چیست؟ خیال می كنند نور حسی [مقصود] است، به آنها
می گوییم: خداوند نور دهنده ی آسمانها و زمین است. اما اگر كسی بتواند مطلب را
خوب بفهمد به او می گوییم: خدا نه تنها نوردهنده است، بلكه خودش هم واقعاً نور
است و نور از اسماء خداوند است، ولی معنای نور آن نیست كه انسان خیال كند
محصور و منحصر به نور حسی است. این جمله ی اول آیه.
[1]
. دعایی است در مفاتیح به نام «دعای نور» كه نوشته اند در قطع تب، مجرّب است: یا نورُ یا نورَ النّورِوَ یا مُدَبِّرَ الْاُمور. . .