در دعای «مكارم الاخلاق» تعبیرات عجیبی هست: خدایا به من توفیق بده آن كسی
كه به من فحش می دهد من به او حرف خوب بگویم، آن كسی كه قطع رحم می كند
من در مقابلْ صله ی رحم كنم، آن كسی كه پشت سر من بدگویی می كند من پشت
سرش خوب بگویم. جمله های زیادی است.
خواجه عبداللّه انصاری هم تعبیر شیرینی دارد، می گوید: بدی را بدی كردن
سگساری است (كار سگها هم چنین است. یك سگ، سگ دیگر را گاز می گیرد، او
هم گاز می گیرد. اگر كسی به انسان بدی كرد و او هم بدی را با بدی جواب داد، هنری
كه كرده كار سگها را انجام داده است. اگر انسان سگی را بزند فوراً برمی گردد و پای
او را می گیرد) . خوبی را خوبی كردن، خرخاری است (یعنی اگر كسی به انسان خوبی
كند و انسان در مقابل خوبی او خوبی كند خیلی هنر نكرده است. یك الاغ می آید
شانه ی الاغ دیگر را با دندانش می خاراند و به او خدمت می كند، او هم فوراً شانه ی این
را می خاراند. این مقدار را كه در مقابل خوبی باید خوبی كرد و خوبی را باید با
خوبی جواب داد الاغ هم می فهمد) ، اما بدی را نیكی كردن (در مقابل بدی خوبی
كردن) كار خواجه عبداللّه انصاری است.
قرآن می فرماید:
وَ لا یَأْتَلِ اُولُوا الْفَضْلِ مِنْكُمْ وَ السَّعَةِ اَنْ یُؤْتوا اُولِی الْقُرْبی وَ
الْمَساكینَ وَ الْمُهاجِرینَ فی سَبیلِ اللّهِ متمكّنین قسم نخورند كه دیگر از [تهمت زنندگان ]
قطع كمك كنند، غیرت دینی شان اینجا به جوش نیاید؛ آنها بدی كردند ولی شما در
مقابل بدی باز هم خوبی كنید؛ قسم نخورند كه از كمك مالی به خویشاوندانشان یا
مسكینها یا مهاجرینی كه در راه خدا ابتدا مهاجرت كردند [صرف نظر می كنند] به
خاطر این كار بدی كه كردند و در این تهمت شركت كردند؛
وَ لْیَعْفوا وَ لْیَصْفَحوا عفو
كنند، گذشت داشته باشند،
اَلا تُحِبّونَ اَنْ یَغْفِرَ اللّهُ لَكُمْ آیا دوست ندارید كه خدا شما را
بیامرزد؟ (چه تعبیر عجیبی است! ) ای بشرها، از گناه یكدیگر بگذرید، زیرا خودتان
گنهكارید و امید دارید خدا از گناهان شما بگذرد، آنچه را كه انتظار دارید خدا
درباره ی شما رفتار كند درباره ی بندگان خدا رفتار كنید؛ سخت گیر نباشید، تا ممكن
است گنهكاران را از راه خوبی كردن معالجه كنید؛ آنجا كه ممكن نشد، از راه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 429
مجازات و سخت گیری [وارد شوید؛ ] خداوند آمرزنده و مهربان است، شما هم
مهربان و با گذشت باشید.