مسئله ای در میان علما مطرح است و آن این است كه قرآن برای هجرت اهمیتی
قائل است. آیا هجرت مخصوص زمان پیغمبر است یا در زمانهای دیگر هم هست؟
امیرالمؤمنین می فرماید:
اَلْهِجْرَةُ قائِمَةٌ عَلی حَدِّهِ الْاَوَّلِ [1] هجرت به همان حدّ اوّلی كه بوده
است امروز هم باقی است؛ یعنی یك نفر مسلمان از آن جهت كه مسلمان است اسلام
به او اجازه نمی دهد كه بدون موجب برود در بلاد كفر زندگی كند، بگوید من زندگی
آنجا را خوشتر دارم. مثلاً فردی اصلاً ایرانی است و خودش و خاندانش همه
مسلمان هستند. چند سالی تحصیل می كند بعد می رود فلان ایالت آمریكا. یك وقت
به نظرش می آید كه اینجا از نظر زندگی بهتر است، می گوید من دلم می خواهد اینجا
زندگی كنم، فقط به خاطر اینكه می خواهد به او بهتر خوش بگذرد؛ یعنی خودش را
از جامعه ی اسلامی بكلی می بُرد و عضو جامعه ی غیر اسلامی می شود. آیا این شخص
وظیفه ی مهاجرت دارد یا ندارد؟ آیا وظیفه دارد بیاید در جایی زندگی كند كه عضو
جامعه ی اسلامی باشد یا چنین وظیفه ای ندارد؟ بله
اَلْهِجْرَةُ قائِمَةٌ عَلی حَدِّهِ الْاَوَّلِ هجرت
به حد اول خود باقی است. بله یك وقت هست یك مسلمانی به خاطر انجام یك
كاری، یك مأموریتی به بلاد كفر می رود. او حسابش علی حده است. انسان برای
انجام مأموریت، سالها ممكن است برود در بلاد كفر بماند، اما عضو آن جامعه نشده
است، عضو اجتماع خودش هست و به خاطر اجتماع خودش و برای انجام یك
وظیفه به آنجا می رود. اما اگر صرفاً برای اینكه آنجا را بهتر می پسندد به بلاد كفر
برود، اولین اثرش خیلی واضح است: فرض كنیم خود این آدم یك آدم فوق العاده
مسلمانی است و در آنجا نمازش را می خواند، روزه اش را می گیرد، به شرایط
مسلمانی عمل می كند؛ ولی بچه هایش چه حالی پیدا می كنند؟ بچه های بچه های او
چه حالی پیدا می كنند؟ بسیار بعید است كه نسل این آدم به اسلام باقی بماند. پس در
واقع یك خانواده ی مسلمان را در هاضمه ی جامعه ی كفر هضم برده است.
[1]
. نهج البلاغه، خطبه ی 187.