اینجا بعضی این مسئله را طرح كرده اند: چرا آیه فرموده است كه پیغمبر اكرم رحمت
است برای خصوص مؤمنین واقعی شما و حال آنكه در یك آیه می فرماید:
وَ ما
اَرْسَلْناكَ اِلّا رَحْمَةً لِلْعالَمینَ [1] و ما تو را نفرستادیم مگر اینكه رحمت برای همه ی عالمیان
باشی. پیغمبر رحمت است برای عموم مردم یا رحمت است برای خصوص مؤمنین؟
جوابش واضح است و آن را از مثلی كه خود پیغمبر اكرم ذكر كرده اند و در كتب
حدیث هست و شهید علیه الرحمه در
مُنیةُ المرید نقل كرده است عرض می كنم.
پیغمبر اكرم فرمود:
مَثَلُ ما بَعَثَنِیَ اللّهُ مِنَ الْهُدی كَمَثلِ الْغَیْثِ مَثَل من و آنچه خداوند مرا به
آن مبعوث فرموده- یعنی رسالت و بعثت و دعوت من- مَثَل باران است. باران بر همه ی
زمینها علی السّویّه می ریزد ولی زمینها خودشان اختلاف دارند. بعد زمینها را سه
قسم كرد، فرمود: بعضی از زمینها شنزار هستند، باران می ریزد اما از این طرف كه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 380
می ریزد از آن طرف فرو می رود. یك روز كه بگذرد و یك آفتاب بیاید، انگار
بارانی نیامده. از این طرف آب آمده، از آن طرف آب منتقل شده و زیر زمین رفته و
این زمین یك ذره از این آب استفاده نكرده است. گروهی از مردم چنین هستند.
زمینهای دیگری هست كه خیلی سفت و سنگستان است. احیاناً گودال است و
آب را در خودش نگه می دارد و فرو نمی برد. یك حوضِ آب است و آب را نگه
داشته. خود آن زمین از آن آب استفاده نمی كند ولی آدمها، حیوانها، مرغها، چرنده ها
و پرنده ها می آیند از این آب استفاده می كنند. وسیله است برای استفاده كردن
دیگران، ولی خودش استفاده نمی برد. بعضی از مردم هم این جورند. اینها آنچه را كه
خداوند به وسیله ی من فرستاده است- قرآنِ من، دستورها و سنن من- در خودشان
جمع می كنند مثل یك حوض آب، برای دیگران بیان می كنند و دیگران استفاده
می كنند اما خود آن بدبختها هیچ استفاده نمی كنند. یك حوض آب هستند؛ دیگران
از این حوض آب استفاده می كنند ولی خود حوض كه از آب استفاده نمی كند.
می بینید دهها هزار حدیث حفظ است و اینها را برای مردم دیگر می گوید و آنها
می گویند پای منبر فلان كس بودم یك حرفی شنیدم، از آن وقت كه این حرف را
شنیده ام من دیگر چنین می كنم. اما او خودش به حرف خودش عمل نمی كند. مثل
یك آدمی است كه چلوكبابی باز كرده و روزی پانصد ظرف چلوكباب به مردم
می دهد و خودش یك ظرف هم نمی خورد. مردمِ دیگر از این چلوكبابی استفاده
می كنند اما خود این آقای چلوكبابی آخرش می رود نان و پنیر می خورد.
اما سرزمین سومی هست، زمینی كه خاك حسابی دارد، باران می آید، این جور
خاكها باران را مثل یك ظرف آب نگه نمی دارد، بلكه در خودش جذب می كند اما
رد هم نمی كند. در این زمین است كه شما می بینید گلها و گیاهها و سبزه ها می روید،
این زمین است كه بعد از مدتی می بینید سبز و خرّم و پر از گل و گیاه شد.
بنابراین پیغمبر اكرم آیا رحمت است تنها برای همین زمینی كه در آن گیاه و
سبزه روییده است یا برای همه؟ او برای همه رحمت است، یعنی بالقوه برای همه
رحمت است، چون باران كه فقط برای این زمین نمی آید، روی همه ی زمینها می بارد.
وَ ما اَرْسَلْناكَ اِلّا رَحْمَةً لِلْعالَمینَ ما تو را نفرستادیم مگر رحمت برای همه ی عالمیان.
پیغمبر نیامده كه فقط سلمان و ابوذر را هدایت كند، پیغمبر آمده ابوجهل و ابولهب را
هم هدایت كند اما آن كه از این پیغمبر استفاده می كند سلمان است و ابوذر و مقداد و
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 381
عمار و. . . ، آنهای دیگر استفاده نمی برند.
یَحْلِفُونَ بِاللّهِ لَكُمْ لِیُرْضُوكُمْ گرمند به قسمهای غِلاظ و شِداد خوردن كه ما چنین
نكردیم، ما چنان نكردیم، ما با شما هستیم، كه مؤمنین را راضی كنند. مؤمنین هم
شاید كم و بیش تحت تأثیر قرار می گرفتند. قرآن می گوید چرا اینقدر كوشش
می كنید كه مؤمنین را راضی كنید، كوشش كنید خدا و پیغمبر را راضی كنید، یعنی
منافق نباشید. چرا پی درپی قسم می خورید تا مؤمنین را راضی كنید؟ قسم نخورید،
نیتتان را تغییر بدهید تا خدا از شما راضی بشود، تا پیغمبر خدا از شما راضی بشود.
وَ اللّهُ وَ رَسولُهُ اَحَقُّ اَنْ یُرْضوهُ خدا و پیغمبر سزاوارترند كه خدا را راضی كنید.
نمی فرماید خدا و پیغمبر سزاوارترند كه خدا و پیغمبر را راضی كنید. وقتی مقام
جلب رضاست كه نوعی عبادت و عبودیت است، دیگر پیغمبر را وارد نمی كند. خدا
و پیغمبر سزاوارترند كه در راه رضای خدا بكوشید یعنی رضای پیغمبر هم همان
رضای خداست. نمی گوید هم خدا را راضی كنید هم پیغمبر، چون رضای پیغمبر غیر
از رضای خدا نیست. و خدا و پیغمبر خدا سزاوارترند به اینكه اینها خدا را راضی
كنند
اِنْ كانوا مُؤْمِنینَ اگر واقعاً مؤمن اند و راست می گویند.
أَلَمْ یَعْلَموا اَنَّهُ مَنْ یُحادِدِ اللّهَ وَ رَسولَهُ فَاَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فیها. آیا اینها این مطلب
را نمی دانند كه هركسی كه با پیغمبر اكرم معارضه كند و او در حدی قرار بگیرد و
پیغمبر در حد دیگر، حسابش را با پیغمبر جدا كند و در مقابل پیغمبر صف بندی و
جانب گیری نماید، همچنان كه این منافقین می كنند، برای چنین كسی آتش جهنم
است
خالِداً فیها به شكل خلود كه بیرون آمدن ندارد
ذلِكَ الْخِزْیُ الْعَظیمُ [2] و رسوایی
بزرگ این است.
آیات بعد نیز درباره ی منافقین است كه مقداری از آن را برایتان عرض می كنم:
یَحْذَرُ اَلْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِی قُلُوبِهِمْ قُلِ اِسْتَهْزِؤُا إِنَّ اَللّهَ
مُخْرِجٌ ما تَحْذَرُونَ. `وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ إِنَّما كُنّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ قُلْ أَ بِاللّهِ وَ
آیاتِهِ وَ رَسُولِهِ كُنْتُمْ تَسْتَهْزِؤُنَ. `لا تَعْتَذِرُوا قَدْ كَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمانِكُمْ إِنْ نَعْفُ عَنْ
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 382
طائِفَةٍ مِنْكُمْ نُعَذِّبْ طائِفَةً بِأَنَّهُمْ كانُوا مُجْرِمِینَ [3].