خداوند متعال وجدان در بشر قرار داده كه او را از هر كار ناشایستی منع و ملامت می كند، مخصوصاً از ظلمها و قساوتها و شقاوتها(لااقسم بیوم القیمة. و لااقسم بالنفس اللوّامة) . بعد از ارتكاب، او را معذب می دارد كه در زمان ما «عذاب وجدان» نامیده می شود.

به همین جا مطلب ختم نمی شود كه ملامتی باشد و سرزنشی و عذابی؛ باید توجه داشت به عوارض روحی و روانی و بیماریهای عصبی كه در اثر این عذاب به او می رسد و بحرانهایی كه در روحش پیدا می شود كه كارش را به جنون و دیوانگی می كشاند [مانند] جنون نادر در آدم كشی؛ در عین حال كه آدم می كشت گرفتار ناراحتی عجیب روحی بود و معذب بود و بیمار بود و این بیماری، خودش از ظلم ناشی شده بود.

امروز آن كسی كه بمب را روی هیروشیما انداخت، در تیمارستان بسر می برد. همه ی ظلمه ی درجه اول را باید به تیمارستان ببرند. چیزی كه هست، او دیوانه ای است كه دست دیگران به او نمی رسد. به هر حال خود وجدان الهی فرشته ای است كه موكَّل است به عذاب بدكاران و ستمكاران.

قسمتهایی از تاریخچه ی خلبان هیروشیما از روزنامه بریده شد.

بسر بن ارطاة كه آن جنایات معروف را كرد و سر دو فرزند عبیداللّه بن عباس را برید، آخر كار دیوانه شد.

نادر نیز آخر كار شبه جنونی پیدا كرده بود.

رجوع شود به ورقه های توبه، ورقه ی تأثیر گناه و ورقه ی قلب، سیاه دلی.