بعضی زندگی را به میدان جنگ تشبیه می كنند، می گویند زندگی تنازع بقاست. تعبیر بهتر و كاملتر این است كه بگوییم زندگی مسابقه ی بقاست. كلمه ی «تنازع بقا» مفهوم جدال و مخاصمه می دهد. به زعم بعضی، زندگی جز جنگ و جدال نیست، اصل اول در زندگی انسان تخاصم و دشمنی است، تعاونها و تسالمها به وسیله ی تنازعها جبراً بر انسان تحمیل می شود. فعلاً مجال بحث درباره ی این مطلب نیست. اجمالاً باید بگویم مطلب این طور نیست كه طبع زندگی و لازمه ی طبیعت زندگی، جدال و مخاصمه باشد. اما لازمه ی طبیعت زندگی مسابقه ی بقا هست. زندگی اگر بخواهد بر محور صحیح قرار بگیرد باید بر اساس مسابقه ی بقا باشد. لازمه ی مسابقه دو چیز است: آزادی افراد و دیگر نظم اجتماعی كه جلو هرج و مرج را بگیرد. این را باید توضیح بدهم: یك مسابقه ی ورزشی را در نظر بگیرید، مثلاً مسابقه ی كشتی یا دویدن یا وزنه برداری را. در مسابقه ها مدال است، جایزه است، افتخار است، محبوبیت است.

این جایزه ها نصیب چه كسی است؟ نصیب آن كس كه مسابقه را بهتر انجام می دهد.

از روز اول كسی كه متولد می شود در پیشانی اش نوشته نشده كه تنها این شخص حق دارد روی سكوی افتخار بایستد و كسی دیگر حق ندارد، بلكه حق شركت در مسابقه را به همه می دهند، به همه آزادی برای شركت می دهند. از آن میان، بعضیها در اثر تمرین و پشتكار برنده ی مسابقه می شوند و بعضی دیگر به علت عدم لیاقت فطری و یا به علت عدم تمرین و مجاهدت، از آن مواهب محروم می مانند. همچنین است حال دانش آموزان و دانشجویان كلاس كه در مدت یك سال سر كلاس حاضر می شوند و درس می خوانند و آخر سال از طرف معلم امتحان می شوند، به آنها نمره داده می شود، یكی نمره ی قبولی می گیرد و یكی رد می شود، یكی نمره ی عالی می گیرد، یكی اعلا و شاگرد اول می شود. نمره امتیازی است كه داده می شود و به هر كس متناسب با مقدار زحمت و استعداد و فعالیتش نمره داده می شود. جامعه به حكم اینكه با پیكر فرق دارد و وظایف افراد به حكم خلقت و به طور جبری تعیین نشده و به حكم اینكه خداوند افراد بشر را آزاد و مختار و حرّ آفریده و یك وظیفه ی محدود و یك مقام ثابت و معلوم و غیر قابل تخلف و تجاوز برایش قرار نداده، میدان وسیعی برای عمل و فعالیتش قرار داده، به حكم این امور، جامعه میدان مسابقه است؛ افراد با بردن مسابقه و ابراز لیاقت و استعداد و فعالیت باید مواهب و حقوق را حیازت كنند. نمی خواهم بگویم همه ی مردم از لحاظ ذوق و استعداد نسبت به همه ی كارها مساوی اند، بدون شك استعدادهای مردم از این نظر متفاوت است. در هر كسی ذوق و استعداد خاصی هست. به همین دلیل، هر كسی در خودش علاقه به بعضی كارها را بیشتر و علاقه به بعضی دیگر را كمتر می بیند. ولی این طور نیست كه هر كسی از اول بفهمد و حس كند كه فقط برای یك كار معین ساخته شده و یك مقام ثابت و غیر قابل تخلف و تجاوزی دارد، آن طوری كه اعضای یك پیكر چنین اند.

پس باید اجتماع در همه ی شئون و مواهب، شكل میدان آزاد مسابقه را داشته باشد، حق شركت در این مسابقه به همه داده شود و آن اجتماع آنچنان منظم و دارای حسن جریان باشد كه در آن میان، شئون و مواهب اجتماعی به افرادی تعلق بگیرد كه در مسابقات اجتماعی لیاقت و شایستگی بهتری از خود نشان داده اند.