متأسفانه گاهی دیده می شود كه در بعضی از نوشته های امروزی و در برخی از تفسیرهایی كه درباره قرآن نوشته می شود، آنچه كه معنویت است تفسیر به مادیت می كنند و با این كار به حساب خودشان برای اسلام فرهنگ انقلابی تدوین می كنند.

در قرآن بارها و بارها كلمات «آخرت» و «قیامت» به كار رفته است و بدون شك در همه جا مقصود این بوده كه بعد از این دنیایی كه در آن زندگی می كنیم عالم دیگری وجود دارد. اما گویا به نظر این آقایان این كه در قرآن از عالم دیگری اسم برده می شود ضعف قرآن است. لذا هرجا كه اسم آخرت آمده می گویند مقصود سرانجام است: سرانجام هر كار، سرانجام هر مبارزه. این افراد می خواهند پایه های معنویت قرآن را از میان ببرند و متأسفانه صرفا بر روی عدالت فكر می كنند، تصور می كنند بدون معنویت عدالت امكان پذیر است. ولی اولا از یك سو معنویت در قرآن قابل توجیه و تأویل نیست، و از سوی دیگر بدون بال معنویت از بال عدالت كاری ساخته نیست. از نظر قرآن، معنویت پایه تكامل است. این همه عبادات كه در اسلام بر روی آن تكیه شده است برای تقویت جنبه معنوی روح انسان است. زندگی پیامبر را ببینید، با آن همه گرفتاری و مشغله ای كه دارد باز در همان حال قرآن می گوید: اِنَّ رَبَّكَ یَعْلَمُ أنَّكَ تَقومُ أدْنی مِنْ ثُلُثَیِ اللَّیْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذینَ مَعَكَ وَ اللّهُ یُقَدِّرُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ عَلِمَ أنْ لَنْ تُحْصوهُ فَتابَ عَلَیْكُمْ [1]. خدا آگاه است كه تو در حدود دو ثلث شب را به عبادت قیام می كنی، گاهی حدود نصف آن و لااقل ثلثی از شب، و گروهی از كسانی كه با تو هستند [ نیز چنین می كنند] . . . و یا خدا به پیامبرش تأكید می كند كه: قسمتی از شب را برای عبادت برخیز، تهجّد كن، نماز شب بخوان تا به مقام محمود برسی [2]. و یا در مورد علی علیه السلام اگر عدالت اجتماعی او را می بینیم و كاركردن ها و بیل زدن ها و عرق ریختن هایش را مشاهده می كنیم، باید آن در دل شب غش كردن هایش را هم ببینیم، آن از خوف خدا بیهوش شدن هایش را هم نظاره كنیم. اینها واقعیات تاریخ اسلام هستند و آنها هم صریح آیات قرآن. این مسائل را نمی توان توجیه و تأویل كرد. هرگونه تفسیر و تعبیر مادی این مسائل خیانت به قرآن است. انقلاب ما در آینده در كنار عدالت اجتماعی به مقیاس اسلامی، نیاز به معنویتی گسترده و شامل دارد، معنویتی از آن نمونه كه در پیامبر و ائمه دیده ایم.

---