در كتب اخلاقی گاهی از دسته ای از قدما یاد می كنند كه برای آنكه زیاد حرف نزنند و سخن لغو یا حرام به زبان نیاورند، سنگریزه در دهان خود می گذاشتند كه نتوانند حرف بزنند، یعنی اجبار عملی برای خود درست می كردند. معمولاً دیده می شود كه از این طرز عمل به عنوان نمونه ی كامل تقوا نام برده می شود، در صورتی كه اجبار عملی به وجود آوردن برای پرهیز از گناه و آنگاه ترك كردن گناه كمالی محسوب نمی شود. اگر توفیق چنین كاری پیدا كنیم و از این راه مرتكب گناه نشویم البته از گناه پرهیز كرده ایم اما نفس ما همان اژدهاست كه بوده است، فقط از غم بی آلتی افسرده است. آنوقت كمال محسوب می شود كه انسان بدون اجبار عملی و با داشتن اسباب و آلات كار، از گناه و معصیت پرهیز كند. این گونه اجتنابها و پهلو تهی كردن ها اگر كمال محسوب شود از جنبه ی مقدّمیتی است كه در مراحل اولیه برای پیدا شدن ملكه ی تقوا ممكن است داشته باشد، زیرا پیدایش ملكه ی تقوا بعد از یك سلسله ممارست و تمرینهای منفی است كه صورت می گیرد. اما حقیقت تقوا غیر از این كارهاست. حقیقت تقوا همان روحیه ی قوی و مقدس عالی است كه خود حافظ و نگهدارنده ی انسان است. باید مجاهدت كرد تا آن معنا و حقیقت پیدا شود.