جمله ای است از پیغمبر اكرم، فرمود: اِنّی بُعِثْتُ لِاُتَمِّمَ مَكارِمَ الْاَخْلاقِ [1]. مكرر گفته ام گاهی این جمله را غلط ترجمه می كنند، می گویند پیغمبر فرمود كه من مبعوث شدم كه اخلاق نیك را تكمیل كنم. این ترجمه ی رسایی نیست؛ پیغمبر بیشتر از این گفت.

اگر پیغمبر گفته باشد من مبعوث شدم كه اخلاق نیك را تكمیل كنم، چیز تازه ای نیست. هر صاحب مكتبی هر نوع اخلاقی آورده باشد، عقیده اش این است كه اخلاق نیك همین است كه من می گویم. آن اخلاقی كه اساساً دستور تَدَنّی و پستی می دهد هم معتقد است كه اخلاق نیك همین است. آن دیگری مثل نیچه هم كه اساساً می گوید بشر باید تكیه اش به زور باشد، گناهی بالاتر از ضعف نیست، به ضعیف ترحم نكنید و زیر بالش را نگیرید، می گوید اخلاق نیك همین است كه من می گویم. پیغمبر نه تنها فرمود اخلاق نیك، بلكه نیكی را هم در مكتب خود تفسیر كرد: من تنها نمی گویم نیك (نیك را همه می گویند، این كه چیز تازه ای نیست) بُعِثْتُ لِاُتَمِّمَ مَكارِمَ الْاَخْلاقِ من مبعوث شدم كه اخلاقی را تكمیل كنم كه در آن روح مكرمت هست؛ یعنی اخلاق بزرگواری، اخلاق آقایی اما نه آقایی به معنای آن سیادتی كه بر دیگری مسلط بشوم، بلكه آقایی ای كه روح من آقا باشد و از پستی، دنائت، دروغ، غیبت، از تمام صفات رذیله احتراز داشته باشد، خودش را برتر و بالاتر از اینها بداند؛ و در این زمینه به قدری ما در آثار اسلامی داریم كه الی ماشاء اللّه.

---