در
کتابخانه
بازدید : 196955تاریخ درج : 1391/03/21
Skip Navigation Links.
شناسه کتاب
Expand راههای شناخت حافظراههای شناخت حافظ
Expand حافظ، گلی از بوستان معارف اسلامی حافظ، گلی از بوستان معارف اسلامی
Collapse جهان بینی و ایدئولوژی حافظ مطابق ظاهر اشعار او جهان بینی و ایدئولوژی حافظ مطابق ظاهر اشعار او
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
 
مسئله ی دیگر «سریان عشق» است، یعنی عشق از طرف مخلوقات، كه در اینجا حافظ فوق العاده بحث كرده و زیاد گفته و من فقط به یكی از آنها اشاره می كنم، آنجا كه می گوید [1]:

طفیل هستی عشقند آدمی و پری
ارادتی بنما تا سعادتی ببری
بكوش خواجه و از عشق بی نصیب مباش
كه بنده را نخرد كس به عیب بی هنری
مجموعه آثار شهید مطهری . ج23، ص: 407
می صبوح و شكر خواب صبحدم تا چند
به عذر نیم شبی كوش و گریه ی سحری
تو خود چه لعبتی ای شهسوار شیرین كار
كه در برابر چشمی و غایب از نظری
هزار جان مقدس بسوخت زین غیرت
كه هر صباح و مسا شمع مجلس دگری
تا آنجا كه می گوید (خیلی عالی و لطیف است، عجیب هم هست) :

به بوی زلف و رخت می روند و می آیند
صبا به غالیه ساییّ و گل به جلوه گری
بعد خطاب می كند به عارفی كه هنوز مرحله اش نرسیده و نباید طمع خام داشته باشد، می گوید:

چو مستعد نظر نیستی وصال مجوی
كه جام جم نكند سود وقت بی بصری
باز خطاب به معشوق است:

دعای گوشه نشینان بلا بگرداند
چرا به گوشه ی چشمی به ما نمی نگری
بیا و سلطنت از ما بخر به مایه ی حسن
وزین معامله غافل مشو كه حیف خوری
نسخه ای كه الآن من می خوانم حافظ چاپ قزوینی است، در حافظهای دیگر این شعر را اضافه دارد:

«مرا در این ظلمات آن كه رهنمایی كرد
نیاز نیم شبی بود و گریه ی سحری»
طریق عشق طریقی عجب خطرناك است
نعوذباللّه اگر ره به مقصدی نبری
راجع به اینكه طریق عشق راه خطرناكی است، مكرر حافظ بحث كرده. بعد شعری در تخلصش دارد كه گویا اشاره به این است كه یك وقتی برایش تجلی ای رخ داده و به امید بازگشت آن است، می گوید:

به یمن همت حافظ امید هست كه باز
اَری اُسامِرُ لَیْلای لَیْلَةَ الْقَمَر
در موضوع انسان نیز سخن زیاد است. در جلسه ی بعد موضوع بحث ما عرفان عملی حافظ است كه حافظ بیشتر در آن باره سخن گفته و مسائل در آنجا خیلی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج23، ص: 408
زیادتر است و حافظ را بیشتر در آن قسمت می شود شناخت برخلاف ابن فارض كه شاید بیشتر در این قسمت (عرفان نظری) شناخته می شود. آن را هم خیال نمی كنم در یك جلسه بتوانیم به پایان برسانیم. اگر مقتضی بود راجع به انسان در حافظ و در عرفان بحث می كنیم.
[1] البته قسمت اول آن مربوط به اصل خلقت است، نظیر همان «در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد» .
کليه حقوق برای پايگاه شهید مطهری محفوظ است