بعضی گفته اند: اگر خدا نباشد (یعنی اگر اعتقاد به خدا نباشد و انسان این جور فكر كند كه خدایی نیست) همه چیز جایز است. این جمله از داستایوسكی معروف است كه گفته است: اگر خدا نباشد، همه چیز جایز است؛ یعنی یگانه معیار برای اینكه انسان برای خودش «باید» و «نباید» داشته باشد كه این كار خوب است، آن كار بد است، این كار را باید كرد، آن كار را نباید كرد، و از مسئله دنبال طبیعت و شهوت و غضب رفتن بیرون برود، این است كه دین در كار باشد. اگر خدا و دین باشد، همه این حرفها معنی دارد و اگر خدا و دین نباشد هیچ یك از این سخنان معنی پیدا نمی كند. این یك نظریه. ما فعلاً در این جهت بحث نمی كنیم. می خواهیم درباره فعل اخلاقی بر مبنای ساختمان و ساختن انسان بحث كنیم، حال اگر دین نقشی داشته باشد بحثش را خواهیم كرد. فعلاً نظریات را نقل می كنیم. برخی خواسته اند اخلاق منهای دین پیشنهاد كنند. «منهای دین» نه معنایش این است كه حتما باید دین نباشد، بلكه یعنی اخلاق مستقل عقلی. آنهایی كه خواسته اند اخلاق مستقل عقلی پیشنهاد كنند، نظریاتشان اینهاست كه برایتان عرض می كنم.