آفریننده ما آدمیان و همه موجودات دیگر، از زمین و آسمان و ستارگان و خورشید
و ماه و دریا و كوهها و جانوران و سایر اشیاء، خداوند است. مخلوقات خداوند از
شماره بیرون است و برای بشر امكان ندارد كه به همه آنها علم و احاطه پیدا كند.
خداوند با چشم دیده نمی شود ولی با دلیل عقل می توان او را شناخت. خداوند
به ما عقل داده و ما با این وسیله می توانیم به بسیاری از چیزهایی كه ندیده ایم از
روی چیزهایی كه دیده و حس كرده ایم پی ببریم. مثلا اگر پارچه ای ظریف و محكم
دارای خط و نقشهای زیبا ببینیم به دلیل عقل می فهمیم كه بافندگان آن پارچه
اشخاصی بصیر و ماهر بوده اند و از روی دانایی و توجه، آن پارچه را به این ترتیبْ
ظریف و محكم و زیبا بافته اند، زیرا عقل ما به ما می گوید هیچ چیزی خود به خود
درست نمی شود و نظم و ترتیب پیدا نمی كند، یعنی نخها خود به خود پهلوی هم قرار
نمی گیرند و خطها و نقشها و زیباییها خود به خود درست نمی شود.
باز هنگامی كه آن پارچه را به صورت یك دست لباس منظم و مرتب دارای
دوخت عالی و جیبهای بغل و جیبهای بیرون و دگمه ها و جادگمه ها و سایر لوازم
ببینیم، به دلیل عقل می فهمیم كه خیاط ماهری بوده كه این لباس را به این صورت
دوخته و توجه داشته كه لباس به جیب و دگمه و غیره احتیاج دارد و به همین جهت
هر كدام از آنها را در جای خود گذاشته است.
ما با دلیل عقل به مهارت و علم و آگاهی و توجه بافندگان پارچه و دوزنده
مجموعه آثار شهید مطهری . ج22، ص: 411
لباس پی می بریم، زیرا علم و اطلاع آنها در مغز و اندیشه خود آنهاست و هرگز برای
ما دیدن و حس كردن آن علمها و اطلاعها میسر نیست. ما همیشه از روی آثار و
كارهای اشخاص به علم و اطلاع آنها پی می بریم، از سخن آنها یا نوشته آنها یا
صنعت و هنر آنها به قریحه و استعداد و معلومات آنها پی می بریم و الاّ برای ما میسر
نیست كه مستقیما معلومات احدی را كه در مغز و اندیشه وی پنهان است از نزدیك
حس كنیم.
عقل ما به ما می گوید پس خود ما آدمیان نیز كه دارای عقل و هوش و چشم و
گوش و دست و پا و زبان و دندان و انگشتان و قلب و ریه و معده و كبد و كلیه
هستیم و هر كدام از اینها به درد كاری می خورد، بلكه هر كدام از اینها دارای هزارها
جزء هست و هر جزئی به درد كاری می خورد، قطعا پدیدآورنده دانا و بینا و آگاهی
داشته و همه اینها را با توجه به آن كاری كه به درد آن كار می خورد به وجود آورده
است.
آدمیزاد هر اندازه در خلقت خودش و در خلقت سایر موجودات بیشتر فكر
كند و به تحقیقات و اكتشافات دانشمندان طبیعت شناس بیشتر آگاه گردد و
كتابهایی كه در این زمینه نوشته شده بیشتر مطالعه كند، معرفت و شناسایی اش
نسبت به ذات مقدس خداوند زیادتر می گردد.
آفرینش همه تنبیه خداوند دل است
دل ندارد كه ندارد به خداوند اقرار
این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود
هر كه فكرت نكند نقش بود بر دیوار
كه تواند كه دهد میوه الوان از چوب
یا كه داند كه برآرد گل صد برگ از خار
عقل حیران شود از خوشه زرین عنب
فهم عاجز شود از حقّه یاقوت انار
پاك و بی عیب خدایی كه به تقدیر عزیز
ماه و خورشید مسخّر كند و لیل و نهار
كوه و دریا و درختان همه در تسبیح اند
نه همه مستمعی فهم كند این اسرار
مجموعه آثار شهید مطهری . ج22، ص: 412