در درس اول دانستیم كه علم اصول فقه به ما راه و روش و دستور صحیح استنباط احكام شرعی را از منابع اصلی می آموزد. پس باید بدانیم كه آن منابع چیست و چندتاست؟ و آیا همه مذاهب و فرق اسلامی درباره آن منابع از هر جهت وحدت نظر دارند یا اختلاف نظر دارند؟ اگر اختلاف نظری هست چیست؟ اول نظر علما و فقهای شیعه را درباره منابع فقه بیان می كنیم و ضمن توضیح هریك از منابع، نظر علمای سایر مذاهب اسلامی را نیز بیان می كنیم:

منابع فقه از نظر شیعه (به استثنای گروه قلیلی به نام «اخباریّین» كه بعداً درباره نظریات آنها بحث خواهیم كرد) چهارتاست:

1. كتاب خدا، قرآن (و از این پس به تعبیر فقها و اصولیّین به طور اختصار با عنوان «كتاب» یاد می كنیم) .

2. سنت، یعنی قول و فعل و تقریر پیغمبر یا امام.

3. اجماع.

4. عقل.

این چهار منبع در اصطلاح فقها و اصولیون «ادلّه اربعه» خوانده می شوند.

معمولاً می گویند علم اصول در اطراف ادلّه اربعه بحث می كند. اكنون لازم استدرباره هریك از این چهارمنبع توضیحاتی بدهیم و ضمناً نظر سایر مذاهب اسلامی و همچنین گروه اخباریّین شیعه را نیز بیان نماییم.

بحث خود را از كتاب خدا آغاز می كنیم.