اجماع یعنی اتفاق آراء علمای مسلمین در یك مسئله. از نظر علمای شیعه اجماع از آن نظر حجت است كه اگر عموم مسلمین در یك مسئله وحدت نظر داشته باشند دلیل بر این است كه این نظر را از ناحیه شارع اسلام تلقی كرده اند. امكان ندارد كه مسلمین در یك مسئله ای از پیش خود وحدت نظر پیدا كنند. علیهذا آن اجماعی حجت است كه كاشف از قول پیغمبر یا امام باشد.

مثلاً اگر معلوم گردد كه كه در یك مسئله ای همه مسلمانان عصر پیغمبر بلااستثناء یك نوع نظر داشته اند و یك نوع عمل كرده اند دلیل بر این است كه ازپیغمبر اكرم تلقی كرده اند. و یا اگر همه اصحاب یكی از ائمه اطهار كه جز از ائمه دستور نمی گرفته اند در یك مسئله ای وحدت نظر داشته باشند دلیل بر این است كه از مكتب امام خود آن را فرا گرفته اند. علیهذا از نظر شیعه اجماعی حجت است كه مستند به قول پیغمبر یا امام باشد؛ و از این، دو نتیجه گرفته می شود:

الف. از نظر شیعه تنها اجماع علمای معاصر پیغمبر یا امام حجت است. پس اگر در زمان ما همه علمای اسلام بدون استثناء بر یك مسئله اجماع نمایند به هیچ وجه برای علمای زمان بعد حجت نیست.

ب. از نظر شیعه اجماع اصالت ندارد؛ یعنی حجیت اجماع از آن نظر نیست كه اجماع و اتفاق آراء است، بلكه از آن نظر است كه كاشف قول پیغمبر یا امام است.

اما از نظر علمای اهل تسنن اجماع اصالت دارد؛ یعنی اگر علمای اسلامی (و به اصطلاح اهل حلّ و عقد) در یك مسئله در یك زمان (هر زمانی ولو زمان ما) وحدت نظر پیدا كنند حتماً نظرشان صائب است. مدعی هستند كه ممكن است بعضی از امت خطا كنند و بعضی نه، اما ممكن نیست همه بالاتفاق خطا نمایند.

از نظر اهل تسنن توافق آراء همه امت در یك زمان در حكم وحی الهی است، و در حقیقت همه امت در حین توافق در حكم پیغمبرند كه آنچه بر آنها القاء می شود حكم خداست و خطا نیست.