در اسلام سه نوع نفقه وجود دارد:
نوع اول نفقه ای كه مالك باید صرف مملوك خود بكند. مخارجی كه مالك
حیوانات برای آنها می كند، از این قبیل است. ملاك این نوع نفقه مالكیت و مملوكیت
است.
نوع دوم نفقه ای است كه انسان باید صرف فرزندان خود در حالی كه صغیر یا
فقیرند و یا صرف پدر ومادر خود كه فقیرند بنماید. ملاك این نوع نفقه مالكیت و
مملوكیت نیست، بلكه حقوقی است كه طبیعتاً فرزندان بر به وجود آورندگان خود پیدا
می كنند و حقوقی است كه پدر و مادر به حكم شركت در ایجاد فرزند و به حكم
زحماتی كه در دوره ی كودكی فرزند خود متحمل شده اند بر فرزند پیدا می كنند. شرط
این نوع از نفقه، ناتوان بودن شخص واجب النفقه است.
نوع سوم نفقه ای است كه مرد در مورد زن صرف می كند. ملاك این نوع از نفقه نه
مالكیت و مملوكیت است و نه حق طبیعی به مفهومی كه در نوع دوم گفته شد و نه عاجز
بودن و ناتوان بودن و فقیر بودن زن.
زن فرضاً میلیونر و دارای درآمد سرشاری باشد و مرد ثروت و درآمد كمی داشته
باشد، باز هم مرد باید بودجه ی خانوادگی و از آن جمله بودجه ی شخصی زن را تأمین كند.
فرق دیگری كه این نوع از نفقه با نوع اول و دوم دارد این است كه در نوع اول و دوم اگر
شخص از زیر بار وظیفه شانه خالی كند و نفقه ندهد گناهكار است اما تخلف وظیفه به
صورت یك دینِ قابل مطالبه و استیفا درنمی آید یعنی جنبه ی حقوقی ندارد. ولی در نوع
سوم اگر از زیر بار وظیفه شانه خالی كند، زن حق دارد به صورت یك امر حقوقی اقامه ی
دعوا كند و در صورت اثبات از مرد بگیرد. ملاك این نوع از نفقه چیست؟ ان شاء اللّه در
مقاله ی آینده در باره ی آن بحث خواهیم كرد.