حال برای اینكه بدانید در تاریخ اسلام از همان وسایلی كه در آن زمان بوده است چه استفاده هایی شده است و همان وسایل چه نقش فوق العاده مؤثری در رساندن پیام اسلام داشته اند، به این نكته توجه بفرمایید: هیچ وقت در موضوع فصاحت و بلاغت و سلاست آیات قرآن مجید، روانی این آیات، جاذبه ی این آیات فكر كرده اید؟ قرآن دارای دو خصوصیت است: یكی خصوصیت محتوای مطالب كه از آن تعبیر به حقانیت می كند، و دیگر زیبایی. قرآن نیمی از موفقیت خودش را از این راه دارد كه از مقوله ی زیبایی و هنر است. قرآن فصاحتی دارد فوق حد بشر، و نفوذ خود را مرهون زیبایی اش است. (فصاحت و زیبایی سخن، خودش بهترین وسیله است برای اینكه سخن بتواند محتوای خودش را به دیگران برساند. ) و خود قرآن كریم به این زیبایی و فصاحت خودش چقدر می نازد و چقدر در این زمینه ها بحث می كند، و اصلاً راجع به تأثیر آیات قرآن در خود قرآن چقدر بحث شده است! این تأثیر، مربوط به اسلوب قرآن یعنی فصاحت و زیبایی آن است.

اَللّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ اَلْحَدِیثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ اَلَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلی ذِكْرِ اَللّهِ ذلِكَ هُدَی اَللّهِ یَهْدِی بِهِ مَنْ یَشاءُ [1].

این حقیقتی را كه وجود داشته و دارد، قرآن بیان می كند: نیكوترین و زیباترین سخنان، كتابی است مثانی (كه مقصود از «مثانی» هرچه می خواهد باشد) ، «تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ اَلَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ» آنهایی كه یك عاطفه از خشیت پروردگار در دلشان هست، وقتی كه قرآن را می شنوند به لرزه درمی آیند، پوست بدنشان مرتعش می شود، «ثُمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلی ذِكْرِ اَللّهِ» . .

و در آیه ی دیگری می فرماید:

إِنَّمَا اَلْمُؤْمِنُونَ اَلَّذِینَ إِذا ذُكِرَ اَللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إِیماناً وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَكَّلُونَ [2].

یا در آیاتی، از افرادی یاد می كند كه هنگام شنیدن قرآن بر روی زمین می افتند: «یَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ سُجَّداً» [3]و یا درباره ی بعضی مسیحیان می گوید: «إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَی اَلرَّسُولِ تَری أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ اَلدَّمْعِ» [4]وقتی كه آیات قرآن را می شنوند اشكهایشان جاری می شود.

اصلاً انقلاب حبشه چگونه رخ داد؟ انقلاب حبشه را چه چیز آغاز كرد؟ حبشه چرا مسلمان شد و منشأ اسلام حبشه چه بود؟ آیا غیر از قرآن و زیبایی قرآن بود؟ آن داستان مفصل كه جعفر بن أبی طالب در حبشه وارد آن مجلس می شود- كه با یك هیبت خیلی به اصطلاح سلطنتی به وجود آورده بودند- و بعد شروع می كند آیات قرآن (سوره ی طه) را خواندن و جلسه را یكجا منقلب می كند، چه بود؟ ! قرآن از نظر بیان و فصاحت، روانی و جاذبه و قدرت تأثیر به گونه ای ساخته شده است كه روی دلها اینچنین اثر می گذارد.

---