در اینجا یك اشتباه بسیار بزرگ برای بعضی پیدا شده است و آن اینكه ممكن است كسی بگوید: من كه قدرت ندارم فلان كار را انجام بدهم، اسلام هم كه گفته اگر قدرت نداری نكن، پس دیگر من خیالم راحت است. دیگری می گوید: اسلام گفته است امر به معروف و نهی از منكر در وقتی است كه در آن احتمال نتیجه دادن باشد؛ من احتمال نمی دهم، پس خیالم راحت است. این اشتباه است.

این احتمال غیر از احتمالی است كه شما در باب طهارت و نجاست می دهید. من نمی دانم فلان چیز پاك است یا نجس. می گوید آیا احتمال می دهی كه پاك است؟ بله، احتمال می دهم. بگو پاك است. معنای آن احتمال همان احتمال ذهنی است؛ یعنی تو در هر جا كه شك داری كه چیزی پاك است یا نجس [اگر احتمال می دهی كه پاك باشد، بگو پاك است ] . مثلاً دوایی را كه از خارج وارد كرده اند، تو صددرصد یقین نداری كه نجس باشد، صدی نود و نه احتمال می دهی كه نجس باشد ولی صدی یك هم احتمال می دهی كه پاك باشد. همان احتمال ذهنی تو كافی است برای اینكه بگویی این دوا پاك است. آیا من وظیفه دارم كه بروم تحقیق كنم، ببینم آیا پاك است یا نجس؟ ابداً، هیچ وظیفه ای نداری. همان احتمال، یعنی همان حالت ذهنی- مثل علمی كه می گویند علم موضوعی است- احتمال موضوعی است؛ این احتمال برای تو موضوع حكم است. دیگر بیش از این تو تكلیف نداری.

اما اینجا كه می گویند احتمال، نه معنایش این است كه برو در خانه ات بنشین، بعد بگو من احتمال اثر می دهم، احتمال اثر نمی دهم. این كه پاكی و نجسی نیست. در این مورد باید بروی كوشش كنی، حد اكثر تحقیق را بكنی تا ببینی و بفهمی كه آیا به نتیجه می رسی یا نمی رسی. كسی كه بی اطلاع است و دنبال تحقیق هم نمی رود تا بفهمد از این امر به معروف و نهی از منكرش به نتیجه می رسد یا نمی رسد، چنین عذری را ندارد. یا آن دیگری می گوید: آقا! من كه قدرت ندارم. اسلام هم می گوید بسیار خوب، ولی برو قدرت را به دست بیاور. این، شرط وجود است نه شرط وجوب؛ یعنی گفته اند تا ناتوانی دست به كاری نزن كه به نتیجه نمی رسی، ولی برو توانایی را به دست آور تا بتوانی به نتیجه برسی. حالا برایتان مثالی ذكر می كنم: