یكی دیگر از مسائل در دعوت، آن چیزی است كه آیه ی قرآن می فرماید: «اَلَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اَللّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اَللّهَ» [1]. از آن آیات كمرشكن برای داعیان و مبلّغان دین و مذهب است: آنان كه رسالات الهی را تبلیغ می كنند، آنان كه پیامهای خدا را به مردم می رسانند و دو شرط در آنها وجود دارد: یكی اینكه خودشان از خدا می ترسند [و دیگر اینكه از غیر خدا نمی ترسند] . خودش از خدا می ترسد و یك آدم خداترس است و خوف خدا و خشیت الهی در قلبش جا گرفته است:

«إِنَّما یَخْشَی اَللّهَ مِنْ عِبادِهِ اَلْعُلَماءُ. » [2].

جزء دعاهایی كه پیغمبر اكرم می فرمود- و این دعاها در كتابهای دعای ما نوشته شده است- دعایی است كه در شب نیمه ی شعبان وارد شده است كه این دعا خوانده بشود ولی می نویسند این دعا را در همه وقت بخوانید؛ گو اینكه در شب نیمه ی شعبان وارد شده، در غیر نیمه ی شعبان هم خواندنش خوب است و دعای پیغمبر اكرم است:

«اَللّهُمَّ اقْسِمْ لَنا مِنْ خَشْیَتِكَ ما یَحولُ بَیْنَنا وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِكَ وَ مِنْ طاعَتِكَ ما تُبَلِّغُنا بِهِ رِضْوانَكَ وَ مِنَ الْیَقینِ ما یَهونُ عَلَیْنا بِهِ مُصیباتُ الدُّنْیا. اَللّهُمَّ اَمْتِعْنا بِاَسْماعِنا وَ اَبْصارِنا وَ قُوَّتِنا ما اَحْیَیْتَنا وَ اجْعَلْهُ الْوارِثَ مِنّا وَ اجْعَلْ ثارَنا عَلی مَنْ ظَلَمَنا وَ انْصُرْنا عَلی مَنْ عادانا وَ لا تَجْعَلْ مُصیبَتَنا فی دینِنا وَ لا تَجْعَلِ الدُّنْیا اَكْبَرَ هَمِّنا وَ لا مَبْلَغَ عِلْمِنا وَ لا تُسَلِّطْ عَلَیْنا مَنْ لایَرْحَمُنا بِرحْمَتِكَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ. » .

دعایی است كه پیغمبر اكرم می خوانده اند. كسانی كه می خواهند یاد بگیرند، در مفاتیح یا زادالمعاد ، اعمال شب نیمه ی شعبان را ببینند. از آن دعاهای جامع مصالح دنیا و آخرت انسان است. جمله ی اول این است:

اَللّهُمَّ اقْسِمْ لَنا مِنْ خَشْیَتِكَ ما یَحولُ بَیْنَنا وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِكَ. .

پروردگارا، از خشیت و هیبت خودت آنقدر نصیب ما بگردان كه همیشه آن خشیت در قلب ما وجود داشته باشد و همان خشیت، حایل و مانعی میان ما و معاصی بشود.

قرآن درباره ی مبلّغ، اولین شرطی كه در این آیه ذكر می كند خشیة اللّه است كه از خدا بینه و بین اللّه بترسد؛ یعنی آنچنان هیبت و عظمت الهی در قلبش ورود دارد كه تا تصور یك گناه در قلبش پیدا می شود، این خشیت گناه را عقب می زند.

وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اَللّهَ. .

و جز خدا از احدی نمی ترسند.

از خدا می ترسد و از غیر خدا از احدی نمی ترسد. البته «خشیت» یك معنای خاصی دارد كه با «خوف» فرق می كند. «خوف» یعنی نگران عاقبت و آینده بودن، فكر و تدبیر برای آینده و عاقبت یك كار كردن. ولی «خشیت» آن حالتی است كه ترس بر انسان مسلط می شود و انسان جرأت را از دست می دهد. جرأت خود را از دست دادن یعنی شجاعت نداشتن، شهامت نداشتن. تدبیرهای عاقلانه برای نگرانیهایی كه در عاقبت كار ممكن است پیش بیاید غیر از این است كه انسان جرأت و شهامتش را از دست بدهد. قرآن می گوید: داعیان الی اللّه و مبلّغان حقیقی، در مقابل خدا خشیت الهی دارند، یك ذره جرأت و تجرّی بر خدا در وجودشان نیست، ولی در مقابل غیرخدا جرأت محض هستند و یك ذره خود را نمی بازند: «وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اَللّهَ» . .

از خصوصیات دیگر سیره ی انبیاء و بالخصوص سیره ی پیغمبر اكرم همین مسأله ی جرأت یعنی خود را نباختن و استقامت داشتن است كه در زندگی پیغمبر اكرم بسیار نمایان است. یك فرنگی كتابی نوشته است به نام «محمد پیغمبری كه از نو باید شناخت» . با اینكه كتابش عیبهایی دارد ولی نظر به اینكه خیلی روی كتابش كار كرده و تاریخ اسلام را زیاد مطالعه كرده و حتی سالها در عربستان بوده برای اینكه منطقه را از نزدیك ببیند و تاریخ را با منطقه ی جغرافیایی تطبیق كند، نكات خوبی هم در این كتاب وجود دارد. این كتاب دو نكته را خوب مجسم كرده كه شاید هیچ كتاب دیگری به این خوبی مجسم نكرده باشد: یكی تدبیر خارق العاده ی رسول اكرم كه اگر یك غیر مسلمان هم این كتاب را مطالعه كند نمی تواند پیغمبر را حكیم و مدبّر و سائس خارق العاده ای نداند، و دیگر اینكه پیغمبر اكرم در شرایطی كه هركس دیگر می بود خود را می باخت و جرأتش را از دست می داد، یك ذره تغییر حالت پیدا نمی كند. گاهی جریانها به جایی می رسد- بر حسب ظاهر و شرایط ظاهری- كه دیگر راه امیدی برای مسلمین وجود ندارد. در همان حال وقتی انسان پیغمبر را می بیند، می بیند «كَالْجَبَلِ الرّاسِخ» مثل كوه ایستاده است: «وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اَللّهَ» . واقعاً شما تاریخ پیغمبر را از این نظر مطالعه كنید- و از هر نظری باید مطالعه كرد- تا معنی «اَلَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اَللّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اَللّهَ » را دریابید و ببینید چگونه پیغمبر از خدای خودش خشیت دارد و چگونه از غیر خدا از احدی خشیت و بیم ندارد و هیچ چیزی را به حساب نمی آورد.

---