دیگری- كه اینها در تاریخ رخ داده است- برای اینكه مردم را هدایت و راهنمایی كند، می آید حدیثی از پیغمبر یا امام جعل می كند در حالی كه غرض شخصی ندارد بلكه غرضش هدایت مردم است ولی فكر می كند كه اگر چنین حدیثی را از پیغمبر یا امام برای مردم نقل كند، مردم بهتر می پذیرند. مثلاً [با خود می گوید] مردمی كه این قدر غیبت می كنند و حرف لغو می زنند، خوب است برای اینكه غیبت نكنند و حرف لغو نگویند من بیایم حدیثی جعل كنم در فضیلت فلان دعا كه مردم این حدیث را بخوانند و به جای حرف لغو و بیهوده و غیبت بروند دعا بخوانند، یا در ثواب قرآن بگویم اگر فلان سوره ی قرآن را چهل بار پشت سر یكدیگر بخوانید فلان اثر را دارد.

آیا این، كار خوبی است؟ مسألةٌ: هدف مقدس است ولی كسی می خواهد با دروغ و جعل این هدف مقدس را تأمین كند؛ آیا این درست است یا درست نیست؟ در تاریخ، خیلی ها بوده اند كه چنین كاری كرده اند. حدیثی است كه در اغلب كتب تفسیر نوشته اند، ظاهراً در مقدمه ی مجمع البیان هم هست و من مكرر در كتابها خوانده ام. این حدیث را از اُبَیّ بن كعب نقل می كنند در فضایل مخصوص قرائت سوره های قرآن، مثلاً برای خواندن سوره ی «سَبِّحِ اِسْمَ » فضیلت خاصی ذكر می كنند، سوره ی «هَلْ أَتاكَ حَدِیثُ اَلْغاشِیَةِ» فضیلت و ثواب دیگری، سوره ی «لَمْ یَكُنِ اَلَّذِینَ كَفَرُوا» ثواب دیگری، سوره ی بقره ثواب دیگری، سوره ی آل عمران ثواب دیگری؛ برای هر كدام یك چیزی گفته اند. همه هم از پیغمبر روایت شده. شخصی رفت از آن كسی كه این حدیث را روایت می كرد پرسید: آخر چطور است كه فقط تو این حدیث را روایت می كنی و یك نفر دیگر غیر از تو روایت نكرده؟ گفت: راستش را بخواهید من این حدیث را برای رضای خدا جعل كردم؛ دیدم مردم در مجالس كه می نشینند شروع می كنند به افسانه ها و تاریخ جاهلیت را نقل كردن و اشعار جاهلیت راخواندن. دیدم وقت مردم دارد بیهوده تلف می شود. برای اینكه به جای این كار بیهوده مردم را وادار به تلاوت قرآن كنم، آمدم این حدیث را از زبان پیغمبر گفتم؛ اینكه عیبی ندارد! .

دیگری می آید برای فلان مقصد یك خواب جعل می كند و فكر می كند با این خواب مردم را هدایت می كند. آیا این كارها درست است كه انسان برای هدف مقدس، از وسایل نامقدس استفاده كند؟ نه، این كار غلط است.

این مطلب قبلاً در ذهن خودم مكرر آمده بود، همین امروز كه باز تفسیر المیزان را در همین زمینه مطالعه می كردم دیدم ایشان [1]ادب تبلیغ نبوت را كه از قرآن استنباط كرده اند- كه به طور كلی چه آدابی را همه ی انبیاء و از جمله رسول اكرم رعایت می كردند- از جمله همین مطلب را ذكر كرده اند كه هرگز انبیاء در سیره و روش خودشان، برای رسیدن به حق از باطل استفاده نمی كنند، برای رسیدن به حق هم از خود حق استفاده می كنند.

---