بحثی كه قبلاً طرح كردیم در اطراف اینكه آیا یك انسان ممكن است در شرایط مختلف زمانی و مكانی و در اوضاع مختلف اجتماعی و در موقعیتهای متفاوت طبقاتی دارای معیارها و منطقهای عملی ثابت باشد، از آن جهت لازم و ضروری بود كه اگر غیر آن كه گفتم باشد اساساً بحث از- به تعبیر قرآن- «اسوه» یعنی بحث از اینكه یك انسان كامل را ما امام و مقتدا و پیشوای خود قرار بدهیم و از زندگی او شناخت بگیریم قهراً دیگر معنی نخواهد داشت: یك انسانی در هزاروچهارصد سال پیش با منطق خاصی عمل كرده است، من كه در شرایط او نیستم، او هم در شرایط من نبوده است، و هر شرایطی منطقی را ایجاب می كند. این سخن معنایش این است كه هیچ فردی نمی تواند الگو باشد. و من برای همین جهت بحث قبلی را عرض كردم برای اینكه جوابی به این مطلب داده باشم، و در بحثهایی هم كه در آینده خواهم كرد ان شاء اللّه و اگر خدای متعال توفیق عنایت فرماید باز دلم می خواهد روی این مطلب بیشتر تكیه كنم، زیرا در عصر ما مسأله ای به زبانها افتاده است كه چون درست آن را درك نكرده اند سبب یك سلسله بدآموزی ها شده است و آن مسأله ی نسبیت اخلاق است؛ یعنی آیا معیارهای انسانی، اینكه چه چیز خوب است و چه چیز بد، انسان خوب است چگونه باشد و خوب است چگونه نباشد، امری است نسبی و یا مطلق؟ اگر این مطلب زیاد در نوشته های امروز، در كتابها، مقاله ها، روزنامه ها و مجله هامطرح نبود، آن را طرح نمی كردم ولی چون زیاد طرح می شود باید ما طرح كنیم.