مفهوم مذهبی تاریخی دیگری كه در قرآن هست مفهوم «اهل كتاب» است كه احیاناً تحت عنوان
یهود و نصاری و مجوس و احتمالاً صابئین هم ذكر شده است. قرآن اهل كتاب را با مشركین در
یك ردیف نمی شمارد، با اینكه از بعضی آیات قرآن استنباط می شود كه اهل كتاب هم آن توحیدی
را كه قرآن می گوید ندارند چون می گویند:
إِنَّ اَللّهَ ثالِثُ ثَلاثَةٍ [1]. اینجا قرآن مذهب نصارای آن زمان را یك مذهب غیرتوحیدی می خواند. آنهایی كه می گویند:
اَلْمَسِیحُ اِبْنُ اَللّهِ [2]، آنهایی كه می گویند:
عُزَیْرٌ اِبْنُ اَللّهِ [3]یا آنهایی كه می گویند ظلمت و نور (آیه ی
وَ جَعَلَ اَلظُّلُماتِ وَ اَلنُّورَ [4]ظاهراً اشاره به اینها دارد) مسلّم از نظر قرآن موحد نیستند. ولی شاید به دلیل اینكه اینها در مقام پرستش، یك
موجود دیگر را به طور رسمی به جای اللّه قرار نمی دهند كه دیگر اللّه را پرستش نكنند (گرچه در
مقام اعتقاد چنین می كنند) قرآن اینها را مشرك نمی نامد. می فرماید مسیحیها می گویند:
إِنَّ اَللّهَ ثالِثُ
ثَلاثَةٍولی هیچ وقت اینها را در ردیف مشركین نشمرده، و می دانیم كه در مسائل اجتماعی احكام
اسلام درباره ی مشركین با احكام اسلام درباره ی اهل كتاب متفاوت است یعنی به چشم دیگری به اینها
نگاه می كند.