نظریه ی دیگر: گفته اند كه اختلاف ماشین با ابزارهای ساده ی قدیم در نیروی محرك است. ماشین یعنی
آن دستگاهی كه نیروی محرّكش انسان نیست شی ء دیگر است، و ابزارهای معمولی و ساده یعنی
آن كه نیروی محركش انسان است، بنابراین چرخ نخریسی چون با نیروی دست انسان حركت
می كند ماشین نیست اما كارخانه های نخریسی امروز چون با قوه ی بخار كار می كند یا زمانی با قوه ی
ذغال سنگ و به هرحال با قوه ی غیر انسان كار می كرده ماشین است. این هم نظریه ای است كه این
آقایان قبول ندارند و نمی شود هم قبول كرد، برای اینكه اگر ما بخواهیم فرق را در نیروی محركه
بگذاریم بگوییم كه اگر نیروی محركه انسان است پس ابزارِ دستی است اگر غیر انسان است ماشین
است، ممكن است كسی بگوید غیر انسان هم فرق می كند: در یك جا نیروی محرك آب است مثل
آسیابها، در یك جا نیروی محرك باد است مثل آسیابهای بادی كه در قدیم بوده، و در یك جا
نیروی محرك حیوان است مثل شخم زدن كه در شخم زدن آن اسب یا گاو یا الاغ است كه به یوغ
بسته اند و دارد آن را حركت می دهد. بنابراین همین طور كه انسان با بخار دو ماهیت دارد، هریك
از اینها نیز با دیگری فرق می كند، آب باشد یا باد و یا حیوان. پس این نظریه هم نظریه ی صحیحی
نیست.