مسئله ی دیگر مسئله ی خانواده است. اینها به دو اصل معتقدند كه یك اصلش مورد قبول دیگران هم هست و دیگری نه. می گویند در دوره ی اشتراك اولیه هم یك نوع تقسیم كار براساس جنسیت برقرار بوده، یعنی مرد یك نوع كار داشته زن نوعی دیگر. این خودش یك حقیقتی است و ردّ بر كسانی است كه به نام تساوی حقوق زن و مرد می خواهند تفاوت را از بین ببرند. اینها می گویند در دوره ی اشتراك اولیه هم كارهای خشن و كارهای بیرون خانه با مرد بوده است و كارهای درون خانه با زن، و قهراً صاحب اختیار كارها، ابزار و وسایل بیرون مرد بوده است، صاحب اختیار كارها، وسایل و ابزار درون خانه زن بوده است. ولی اینها معتقدند كه خانواده به آن معنی كه امروز وجود دارد یعنی اختصاص، در آن دوره وجود نداشته، زوجیت وجود نداشته و فرزندان فقط فرزندان مادران به حساب می آمدند و یك نوع اشتراك جنسی یا به تعبیر دیگر كمونیسم جنسی حكمفرما بوده است. تز ماركس و انگلس این بود كه از جمله اموری كه باید در كمونیسم نهایی به وجود بیاید همین كمونیسم جنسی است و اینكه باید مسئله ی خانواده بكلی نفی بشود و از بین برود. اول هم یك مدت معینی اجرا كردند ولی بعد خودشان نتوانستند و مطابق آنچه در بعضی كتابها نوشته اند در 1937 بود كه از این كار رفع ید كردند كه الآن هم در تمام كشورهای كمونیستی اصول خانوادگی وجود دارد. خود استالین هم زن و بچه و دختر داشت و مائو هم همین طور كه همسر مائو- داستانش را شنیده اید- غوغا كرد. و اما این مسئله ی دوم اینها یعنی اینكه در دوره ی اشتراك اولیه اشتراك جنسی بوده است مورد قبول نیست، یعنی از نظر تاریخی هیچ دلیلی ندارد و قبول هم نشده كه چنین چیزی بوده است.

[مخالفان این نظریه ] مدعی هستند كه خانواده از حیوانهای ماقبل انسان- كه بعد به قول اینها به انسان متحول شد- شروع می شود. ویل دورانت در كتابتاریخ تمدنمی گوید اساساً این زندگی خانوادگی به شكلی كه در میان انسانهاست از دوره ی قبل از انسان وجود داشته و حتی در میان حیوانهای پیشرفته مثل میمون وجود داشته و میمونها می آمدند با همسر و بچه هایشان رویدرختها مشغول پرچانگی می شدند. می خواهد بگوید از آن زمانها این قضیه وجود داشته و بهترین دلیلش هم این است كه الآن در میان حیواناتِ پیش نرفته هم وجود دارد. خیلی حیوانها- مثل كبوتر- هستند كه به صورت زوج زندگی می كنند و تولید مثلشان هم صورت اختصاصی دارد و مثلاً اگر یك كبوتر غریبه ی نری بخواهد به آشیانه ی این كبوتر بیاید او داد و فریاد راه می اندازد. فقط بعضی حیوانات هستند كه در آنها [زوجیت به این شكل وجود ندارد. ] تازه در آنها هم اشتراك جنسی وجود ندارد، بلكه وضع رابطه ی اینها به شكلی است كه جنس ماده در تمام ایام سال فقط چند روز معینی نیازمند است و بعد دیگر اصلاً جنس نر را از خودش رد می كند، مثل اسب و الاغ و گاو و گوسفند. در مورد بعضی حیوانات مثل آهو اینها خودشان هم تصریح می كنند و الآن هم آنهایی كه بیابانگرد هستند همین طور می گویند كه گله ی آهوی نر از گله ی آهوی ماده جدا زندگی می كند، آنها برای خودشان اینها هم برای خودشان، فقط یك موقع معین سال كه می رسد این حیوان به حسب غریزه حس می كند، آن وقت است كه گله ی آهوی نر با گله ی آهوی ماده قاطی می شود. یك مدتی كه جفتگیری كردند دومرتبه از همدیگر جدا می شوند. بنابراین، این حرفشان هم اساسی ندارد كه بشر در دوره های اولیه چنین بوده است.