در
کتابخانه
بازدید : 447863تاریخ درج : 1391/03/21
Skip Navigation Links.
شناسه کتاب
Expand بخش اول: اسلام از نظر ملیّت ایران بخش اول: اسلام از نظر ملیّت ایران
Expand بخش دوم: خدمات اسلام به ایران بخش دوم: خدمات اسلام به ایران
Collapse بخش سوم: خدمات ایران به اسلام بخش سوم: خدمات ایران به اسلام
Expand گستردگی و همه جانبگی گستردگی و همه جانبگی
Expand فلسفه و حكمت فلسفه و حكمت
Collapse عرفان و تصوف عرفان و تصوف
ذوق و صنعت
دو قرن سكوت؟ !
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
 
1. شیخ ابوالحسن خرقانی. یكی از معروفترین عرفاست. عرفا داستانهای شگفت به او نسبت می دهند، از جمله مدعی هستند كه بر سر قبر بایزید بسطامی می رفته و با روح او تماس می گرفته و مشكلات خویش را حل می كرده است. مولوی می گوید:

بوالحسن بعد از وفات بایزید
از پس آن سالها آمد پدید
گاه و بیگه نیز رفتی بی فتور
بر سر گورش نشستی با حضور
تا مثال شیخ پیشش آمدی
تا كه می گفتی شكالش حل شدی
مولوی در مثنوی زیاد از او یاد كرده است و می نماید كه ارادت وافری به او داشته است. می گویند با ابوعلی سینا فیلسوف معروف و ابوسعید ابوالخیر عارف معروف ملاقات داشته است. وی در سال 425 درگذشته است.

2. ابوسعید ابوالخیر نیشابوری. از مشهورترین و باحال ترین عرفاست.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج14، ص: 568
رباعیهای نغز دارد. از وی پرسیدند: تصوف چیست؟ گفت: «تصوف آن است كه آنچه در سر داری بنهی و آنچه در دست داری بدهی و از آنچه بر تو آید بجهی» . با ابوعلی سینا ملاقات داشته است. روزی بوعلی در مجلس وعظ ابوسعید شركت كرد. ابوسعید درباره ی ضرورت عمل و آثار طاعت و معصیت سخن می گفت. بوعلی این رباعی را به عنوان اینكه ما تكیه بر رحمت حق داریم نه برعمل خویشتن، انشا كرد:

ماییم به عفو تو تولاّ كرده
وز طاعت و معصیت تبرّا كرده
آنجا كه عنایت تو باشد، باشد
ناكرده چو كرده، كرده چون ناكرده
ابوسعید فی الفور گفت:

ای نیك نكرده و بدیها كرده
وانگه به خلاص خود تمنا كرده
بر عفو مكن تكیه كه هرگز نبود
ناكرده چو كرده، كرده چون ناكرده [1]
این رباعی نیز از ابوسعید است:

فردا كه زوال شش جهت خواهد بود
قدر تو به قدر معرفت خواهد بود
در حسن صفت كوش كه در روز جزا
حشر تو به صورت صفت خواهد بود
ابوسعید در سال 440 هجری درگذشته است.

3. ابوعلی دقاق نیشابوری. جامع شریعت و طریقت به شمار می رود. واعظ و مفسر قرآن بود. از بس در مناجاتها می گریسته او را «شیخ نوحه گر» لقب داده اند. در سال 405 یا412 درگذشته است.

4. ابوالحسن علی بن عثمان هجویری غزنوی، صاحب كتاب كشف المحجوب كه از كتب مشهور این فرقه است و اخیراً چاپ شده است. در سال 470 درگذشته است.

5. خواجه عبد اللّه انصاری. عرب نژاد و از اولاد ابوایوب انصاری صحابی بزرگوار معروف است.

خواجه عبد اللّه یكی از معروفترین و متعبدترین عرفاست. كلمات قصار و مناجاتها و همچنین رباعیات نغز و باحالی دارد. شهرتش بیشتر به واسطه ی همانهاست. از كلمات اوست:

«در طفلی، پستی! درجوانی، مستی! درپیری، سستی! پس كی خداپرستی؟ »
مجموعه آثار شهید مطهری . ج14، ص: 569
و هم از كلمات اوست:

«بدی را بدی كردن سگساری است، نیكی را نیكی كردن خرخاری است، بدی را نیكی كردن كار خواجه عبد اللّه انصاری است. » این رباعی نیز از اوست:

عیب است بزرگ بركشیدن خود را
از جمله ی خلق برگزیدن خود را
از مردمك دیده بباید آموخت
دیدن همه كس را و ندیدن خود را
خواجه عبد اللّه در هرات متولد و در همان جا در سال 481 درگذشته و دفن شده است و از این جهت به «پیرهرات» معروف است. خواجه عبد اللّه كتب زیاد تألیف كرده؛ معروفترین آنها كه از كتب درسی سیر و سلوك است و از پخته ترین كتب عرفان است كتاب منازل السائرین است. بر این كتاب شرحهای زیاد نوشته شده است.

6. امام ابوحامد محمد غزالی طوسی. از معروفترین علمای منقول بود. رئیس جامع نظامیه ی بغداد شد و عالیترین پست روحانی زمان خویش را حیازت كرد، اما احساس كرد نه آن معلومات و نه آن مناصب روحش را اشباع نمی كند. از مردم مخفی شد و به تهذیب و تصفیه ی نفس مشغول شد. ده سال در بیت المقدس دور از چشم آشنایان به خود پرداخت. در همان وقت به عرفان و تصوف گرایید و دیگر تا آخر عمر زیر بار منصب و پست نرفت. كتاب معروف احیاء علوم الدین را بعد از دوره ی ریاضت تألیف كرد و در سال 505 در طوس كه وطن اصلی اش بود درگذشت.
[1] . نامه ی دانشوران ، ذیل احوال بوعلی سینا.
کليه حقوق برای پايگاه شهید مطهری محفوظ است