1. ابوبكر شبلی. شاگرد و مرید جنید بغدادی بوده و حلاج را نیز درك كرده و از
مشاهیر عرفاست. اصلاً خراسانی است. در كتاب
روضات الجنات و سایر كتب
تراجم، اشعار و كلمات عارفانه ی زیادی از او نقل شده است. خواجه عبد اللّه انصاری
گفته است: «اول كسی كه به رمز سخن گفت ذوالنون مصری بود. جنید كه آمد، این
علم را مرتب ساخت و بسط داد و كتابها در این علم تألیف كرد، و چون نوبت به
شبلی رسید این علم را به بالای منابر برد» . شبلی در بین سالهای 334- 344 در
87 سالگی درگذشته است.
2. ابوعلی رودباری. نسب به انوشیروان می برد و ساسانی نژاد است. مرید جنید
بوده و فقه را از ابوالعباس بن شریح و ادبیات را از ثعلب آموخت. او را جامع
شریعت و طریقت و حقیقت خوانده اند. در سال 322 درگذشته است.
3. ابونصر سراج طوسی، صاحب كتاب معروف
اللمع كه از متون اصیل و قدیم و
معتبر عرفان و تصوف است. در سال 378 در طوس درگذشته است. بسیاری از
مجموعه آثار شهید مطهری . ج14، ص: 567
مشایخ طریقت شاگرد بلاواسطه یا مع الواسطه ی او بوده اند. بعضی مدعی هستند كه
مقبره ای كه در پایین خیابان مشهد به نام قبر پیر پالاندوز معروف است، مقبره ی همین
ابونصرسراج است (سراج زین ساز) . كم كم این كلمه به پالاندوز تغییر شكل داده
است.
4. ابوالفضل سرخسی. این مرد اهل خراسان و شاگرد و مرید ابونصر سراج و استاد
ابوسعید ابوالخیر عارف بسیار معروف بوده است. در سال 400 هجری درگذشته
است.
5. ابوعبد اللّه رودباری. این مرد خواهرزاده ی ابوعلی رودباری است و از عرفای
شام و سوریه به شمار می رود. در سال 369 درگذشته است.
6. ابوطالب مكی. شهرت بیشتر این مرد به واسطه ی كتابی است كه در عرفان
وتصوف تألیف كرده است به نام «قوت القلوب» . این كتاب چاپ شده و از متون
اصیل و قدیم عرفان و تصوف است. ابوطالب اصلاً از بلاد جبل ایران است و در اثر
اینكه سالها در مكه مجاور بوده، به عنوان «مكی» معروف شده است. وی در سال
385 یا 386 درگذشته است.