1. سیدالحكما محمد بن ابراهیم حسینی دشتكی شیرازی، معروف به صدرالدین دشتكی و سید سند. از اعاظم حكمای دوره ی اسلامی و از افراد صاحب نظر است. تا زمان میرداماد افكار و آراء و آثار او و معاصر نامدارش جلال الدین دوانی، در میان فضلا و طالبان حكمت مطرح بود. برخی از آراء و افكار او هنوز در میان فلاسفه ی اسلامی مطرح است و برخی افكار مقبول دارد كه اكنون مورد قبول فلاسفه ی بعد از صدراست. این مرد در سال 828 متولد شده و در سال 903 درگذشته است. معقول را نزد مردی به نام سید فاضل فارسی و قوام الدین كربالی (شاگرد سیدشریف) تحصیل كرده است.

2. علامه جلال الدین محمد بن اسعدالدین دوانی صدیقی، معروف به علامه ی دوانی و محقق دوانی. در منطق و فلسفه و ریاضیات صاحب نظر بوده است. برخی آراء و افكار او نیز هنوز در كتب فلسفه مطرح است. شاگرد قوام الدین كربالی و محیی الدین گوشكناری و حسنشاه معروف به بقال و پدرش اسعدالدین دوانی (كه همه از شاگردان سیدشریف بوده اند) بوده است.

صاحب روضات [1] و همچنین صاحب ریحانة الادب [2] علامه ی دوانی را شاگرد مستقیم میر سیدشریف پنداشته اند، ولی فاضل معاصر آقای علی دوانی در كتاب نفیس خود شرح زندگانی جلال الدین دوانی اشتباه آنها را روشن و ثابت كرده اند كه علامه ی دوانی زمان میر سیدشریف را درك نكرده بلكه شاگرد شاگردان او بوده است.

علامه ی دوانی از كسانی است كه در حیات و ممات خود جنجال علمی برانگیخته است. در زمان حیاتش با سیدصدرالدین دشتكی مشاجرات زبانی و قلمی فراوان داشته كه معروف است. بعد از خودش كتابهایش مورد توجه و رد و دفاع و نقض و ابرام بوده است. صدرالمتألهین در جلد سوم اسفار (چاپ سنگی، صفحات 14- 16) در حدود سه صفحه نظریه ای از علامه ی دوانی نقل و رد می كند و در آخر می گوید: «بحث را از آن نظر طولانی كردیم كه اكنون اكثر اهل نظر را گمان بر آن است كه نظریه ی این علامه ی نحریر آخرین سخن در باب توحید است. ما ناچار بودیم خللهای سخن او را آشكار سازیم» .

از این جمله ها می توان نفوذ فوق العاده ی دوانی را در متأخرانش دریافت.

در زمان علامه ی دوانی در اثر صیت شهرت وی، شیراز مركز ثقل علوم فلسفی بوده؛ از خراسان و آذربایجان و كرمان و حتی از بغداد و روم و تركستان، دانشجویان به شیراز رهسپار می شده اند [3]. علامه ی دوانی در سال 830 متولد شده و در سال 903 یا 908 درگذشته است.

3. علی بن محمد سمرقندی قوشجی، معروف به ملاعلی قوشجی، صاحب شرح معروف بر تجرید خواجه نصیرالدین طوسی. قوشجی هم متكلم بوده و هم ریاضی دان. زیج الغ بیك را كه قاضی زاده ی رومی (استادش) و غیاث الدین جمشید كاشانی (نابغه ی ریاضی دان) شروع كرده بودند و موفق به انجام آن نشده بودند، قوشجی به امر الغ بیك بن شاهرخ بن امیر تیمور- كه خود ریاضی دانی ماهر و استاد قوشجی بود- به پایان رسانید. به تبریز و عثمانی سفر كرده و در عثمانی اقامت كرده و در همان جا در سال 879 درگذشته است [4]. شرح قوشجی بر تجرید خواجه نصیرالدین طوسی از كتبی است كه همواره مورد توجه فضلا بوده و حواشی وتعلیقات فراوان بر آن زده شده است. شرح قوشجی در تاریخ فلسفه ی الهی نقش فعالی داشته است.

---