1. حسن بن یوسف بن مطهر حلّی، معروف به علامه ی حلّی. هر چند شهرت علامه ی حلی به فقاهت است اما او مردی جامع بوده، در منطق و فلسفه نیز مهارت كامل داشته و كتب ارزشمندی تألیف كرده است. ما در تاریخچه ی فقها از این مرد بزرگ كه قطعاً از نوابغ تاریخ اسلامی است یاد كرده ایم. علامه ی حلی عرب است و شاگرد كاتبی و خواجه بوده است. در سال 648 متولد و در سال 711 درگذشته است.

2. كمال الدین میثم بن میثم بحرانی، معروف به ابن میثم بحرانی. ادیب و فقیه و فیلسوف بوده است. فلسفه را نزد خواجه نصیرالدین طوسی تحصیل كرده است.

بعضی گفته اند كه خواجه نیز متقابلاً نزد او فقه خوانده است [1]. ابن میثم نهج البلاغه را شرح كرده است. از نظر فلسفی، شرح او بهترین شروح نهج البلاغه شمرده شده و اخیراً در پنج جلد چاپ شده است. ابن میثم در سال 678 یا 679 و یا بنا بر تحقیق صاحب الذریعه در سال 699 درگذشته است [2] 3. قطب الدین محمود بن مسعود بن مصلح شیرازی، معروف به قطب الدین شیرازی.

در منطق شاگرد كاتبی قزوینی و در حكمت و طب (كلیات قانون ) شاگرد خواجه نصیرالدین طوسی بوده است. قانون بوعلی و حكمة الاشراق سهروردی را شرح كرده است و خود كتابی به فارسی در اقسام حكمت نوشته كه به نام درة التاج معروف است و اخیراً چاپ شده است. هر سه كتاب نامبرده با ارزش است. شهرت بیشتر او در جوّ فلسفی به واسطه ی شرح حكمة الاشراق است. با خواجه نصیرالدین طوسی در كار رصد مراغه همكاری داشته است. در سال 710 یا 716 درگذشته است [3] 4. حسن بن محمد بن شرفشاه علوی حسینی استرآبادی، معروف به ابن شرفشاه.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج14، ص: 500

در مراغه محضر خواجه را درك كرده و نزد او تحصیل كرده و ملازم او می بوده است. بعد از وفات خواجه به موصل رفته و در مدرسه ی نوریه به تدریس حكمت پرداخته است. تجرید خواجه را حاشیه و قواعدالعقائد او را شرح كرده است و در سال 715 یا 717 یا 718 درگذشته است [4].

[1] . روضات الجنات ، ص 582.

[2] . ریحانة الادب ، ج /8ص 243.

[3] . همان، ج /4ص 471.

[4] . همان، ج /8ص 53 و54.