دین مزدكی انشقاق و انشعابی از دین مانوی شمرده شده است. همه ی خرافات مانوی در شریعت مزدكی با اندك تفاوت موجود است. كریستن سن می گوید:

«. . . درست دین كه شریعت بوندس- زردشت (فسائی) - و مزدك باشد در واقع اصلاحی در كیش مانی محسوب می شده است و مثل كیش مانی این آیین هم آغاز كلام را بحث در روابط اصلین قدیمین، یعنی نور و ظلمت قرار می داد. تفاوت آن با عقاید مانی در این بود كه می گفت حركات ظلمت، ارادی و از روی علم قبلی نبوده بلكه علی العمیاء برحسب صدفه و اتفاق جنبشی داشته است برخلاف اصل نور كه حركاتش ارادی است.

بنابراین اختلاط و آمیزش تیرگی و روشنایی كه عالم محسوس مادی از آن پیدا شده، بر خلاف تعالیم مانی نتیجه ی نقشه و طرح مقدمی نبوده و برحسب تصادف وجود یافته است. پس در آیین مزدك برتری نور خیلی بیش از كیش مانی مؤكد بوده. . . » [1]

---