به طوری كه تاریخ شهادت می دهد، ما ایرانیان در طول زندگانی چندین هزارساله ی خود با اقوام و ملل گوناگون عالم، به اقتضای عوامل تاریخی گاهی روابط دوستانه و گاهی روابط خصمانه داشته ایم. یك سلسله افكار و عقاید در اثر این روابط از دیگران به ما رسیده است، همچنانكه ما نیز به نوبه ی خود در افكار و عقاید دیگران تأثیر كرده ایم. هر جا كه پای قومیت و ملیت دیگران به میان آمده مقاومت كرده و در ملیت دیگران هضم نشده ایم، و در عین اینكه به ملیت خود علاقه مند بوده ایم این علاقه مندی زیاد تعصب آمیز و كوركورانه نبوده و سبب كورباطنی ما نگشته است تا ما را از حقیقت دور نگاه دارد و قوه ی تمیز را از ما بگیرد و در ما عناد و دشمنی نسبت به حقایق به وجود آورد.

از ابتدای دوره ی هخامنشی كه تمام ایران كنونی به اضافه ی قسمتهایی از كشورهای همسایه تحت یك فرمان درآمد، تقریباً دو هزار و پانصد سال می گذرد. از این بیست و پنج قرن، نزدیك چهارده قرن آن را ما با اسلام به سر برده ایم و این دین در متن زندگی ما وارد و جزء زندگی ما بوده است؛ با آداب این دین كام اطفال خود را برداشته ایم، با آداب این دین زندگی كرده ایم، با آداب این دین خدای یگانه را پرستیده ایم، با آداب این دین مرده های خود را به خاك سپرده ایم. تاریخ ما، ادبیات ما، سیاست ما، قضاوت و دادگستری ما، فرهنگ و تمدن ما، شؤون اجتماعی ما، و بالأخره همه چیز ما با این دین توأم بوده است. نیز به اعتراف همه ی مطلعین، ما در این مدت خدمات ارزنده و فوق العاده و غیرقابل توصیفی به تمدن اسلامی نموده ایم و در ترقی و تعالی این دین و نشر آن در میان سایر مردم جهان، از سایر ملل مسلمان- حتی خود اعراب- بیشتر كوشیده ایم. هیچ ملتی به اندازه ی ما در نشر و اشاعه و ترویج و تبلیغ این دین فعالیت نداشته است.

بنابراین حق داریم روابط اسلام و ایران را از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهیم و سهم خود را در نشر معارف اسلامی و نیز سهم اسلام را در ترقی مادی و معنوی خویش با دقت كامل و با اتكا به مدارك معتبر تاریخی روشن نماییم.