[1] . اسفار ، ج 3، مرحله ی 7، فصل 16، ص 49.

[2] . آقایانی كه درس را می نویسند توجه دارند كه نوشتن این عیب را دارد كه مجال تفكر را از انسان می گیرد، یعنی در حالی كه انسان مشغول نوشتن است مثل یك ضبط صوت می شود و نمی تواند مطلب را جذب كند. در حالی كه دارد بحث می شود اگر گوش كنید و فكر كنید مفیدتر است، همان رسمی كه طلبه های قدیم داشتند و خیلی رسم خوبی بود. نوشتن در هنگام درس در قم هیچ معمول نبود. ابتدا در مشهد معمول شد و بعد، از مشهد به قم سرایت كرد. این، فكر انسان را ضعیف می كند و نمی گذارد كه فكر قوی شود. طلاب قدیم كوشش می كردند كه در پای درس، آن را جذب كنند و فكر كنند و به ذهن بسپارند؛ بعد كه می رفتند، شب درس را می نوشتند. گو اینكه ممكن بود مقداری از مطالب از آنها فوت شود ولی همان مقدار كه می ماند خیلی بهتر بود، حتی اگر دو ثلث مطلب یا نصف مطلب می ماند. این ارزشش بیشتر بود از اینكه همه را پای درس بنویسند. خصوصاً حالا كه ضبط صوت هست اگر كسی بخواهد می تواند بعد از درس از آن استخراج كند. حال نه اینكه اگر كسی بنویسد من ناراحت می شوم، از نظر من فرقی ندارد؛ برای راهنمایی عرض كردم. اینها مسائلی است كه انسان تا درباره ی آنها فكر نكند و فكرش ورزیده نشود آنها را درك نمی كند.