بسم اللّه الرحمن الرحیم.
«الثانی إنا نقول: لعلّ غرض الشیخ من نفی وجود الحركة. . . »
[1]. .
بحث درباره ی نحوه ی وجود حركت بود كه آیا وجود حركت به نحو توسط است یا به
نحو قطع. ایندو را در جلسه ی قبل توضیح دادیم و عبارتی از شیخ در
شفا نقل كردند كه
البته تلخیص عبارت شیخ و شاید با تغییر در برخی عبارات است. در آن تلخیص،
حرف شیخ این بود كه حركت به دو معنا اطلاق می شود: یكی به معنی قطع و دیگری
به معنی توسط. شیخ گفت حركت به معنی قطع در خارج وجود ندارد و در ذهن
وجود دارد ولی حركت به معنی توسط در عالم اعیان وجود دارد. مرحوم آخوند
فرمود كه در كلام شیخ مواضعی از نظر است «نقضاً و إحكاماً» ؛ یعنی بعضی از این
نظرها ردّ بر سخن شیخ است و بعضی از آنها نظرهای توجیهی برای سخن اوست.
نظر اول یك نوع نظر ردی بود كه از آن گذشتیم. این «الثانی» نظر دوم است كه نوعی
نظر توجیهی است كه البته «توجیهی» نه به معنای اینكه سخن شیخ حتماً درست
است بلكه فقط وجه نظر شیخ را بیان می كند.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج11، ص: 75
[1] .
اسفار، ج 3، مرحله ی 7، فصل 11، ص 33.