از جمله فلسفه ی هگل و هگلی های بعدی می آیند در طبیعت به اصلی قائل می شوند به نام «اصل تبدل كمیت به كیفیت» ؛ یعنی می گویند در اشیاء ابتدا یك سلسله تغییرات كمّی رخ می دهد، بعد به نقطه ی اوجی می رسد كه در آن نقطه ی اوج این تغییرات كمّی تبدیل به تغییر كیفی می شود. اگر از اینها سؤال كنیم: چرا به یك نقطه ی اوج كه می رسد نمی گویید باز هم تغییرات كمّی است، چرا این تغییرات می شود كیفی؟ چرا وقتی كه آب حرارتش بالا می رود، بعد از اینكه تغییرات كمّی پیدا می كند یكدفعه می رسد به یك نقطه ی انقلاب، بخار می شود و می شود تغییر كیفی؟ این را هم بگویید یك تغییر كمّی است؛ چرا نمی گویید؟ می گویند نه، ماهیتش تغییر می كند؛ یعنی قبل از این مرحله، «چیستی» یكی بود، همان آب بود، این شی ء از نظر چیستی عوض نشده بود، ولی وقتی می رسد به مرحله ی نهایی ناگهان «چیستی» آن تغییر می كند. قبلاً اگر می گفتند چیست، می گفتیم آب است؛ از این به بعد اگر بگویند چیست، دیگر نمی توان گفت آب است؛ نباید هم بگوییم آب است، باید بگوییم «بخار» است. پس بالاخره به یك چیستی دیگری قائل شده ایم. حال از كجا می گویید «چیستی» ؟ می گویند چون آثار این شی ء مغایر است با آثار آن شی ء؛ یعنی وقتی كه تغییرات شی ء رسید به مرحله ای كه یكمرتبه قوانین دیگری بر آن حاكم شد غیر از قوانینی كه قبلاً حاكم بود، می گوییم ماهیتش عوض شده است، چیستی دیگری پیدا كرده است. پس در واقع این بحث، بحث ماهیت است.