حال ما در مورد نحوه ی وجود مواد ثلاث دوقول در مقابل یكدیگر داریم: یكی آن
قولی كه وجود اینها را رابطی می داند تحت عنوان اینكه اینها وجود عینی دارند، و
دیگر آن قولی كه وجود اینها را اعتباری می داند تحت عنوان اینكه اینها وجود
اعتباری دارند. بسیاری از متكلمین برای اینها وجود رابطی قائل شده اند. اصلاً بحث
اینكه وجود این مواد ثلاث چه نحو وجودی است قبلاً مطرح نبوده است، حتی در
كلمات شیخ هم زیاد مطرح نشده است، بعد متكلمین این بحث را زیاد مطرح
كرده اند و بعد از متكلمین شیخ اشراق هم مطرح كرده است.