فلاسفه حدوث و قدم را به دو قسم تقسیم کرده اند: «حدوث و قدم ذاتی» و
«حدوث و قدم زمانی» ، که متکلمین به یک قسم از این دو قسم یعنی به حدوث و
قدم ذاتی عنایتی ندارند.
توضیح مطلب اینکه فلاسفه گفته اند که حادث یعنی امری که وجودش مسبوق
است به عدم خودش، و قدیم یعنی امری که وجودش مسبوق نیست به عدم خودش.
ولی ما دوگونه عدم داریم: یکی «عدم مقابل» و دیگری «عدم مجامع» . عدم مقابل
یعنی عدمی که با وجود شی ء غیرقابل جمع است و عدم مجامع یعنی عدمی که با
وجود شی ء قابل جمع است.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج10، ص: 335