[1]
ابن منسارخس من أهل سامیا. و كان فی زمان سلیمان النبی ابن داوود علیهما السّلام،
قد أخذ الحكمة من معدن النبوة، و هو الحكیم الفاضل ذوالرأی المتین و العقل الرصین،
یدّعی أنه شاهد العوالم العلویّة بحسّه و حدسه، و بلغ فی الریاضة إلی أن سمع حفیف
الفلك و وصل إلی مقام الملك؛ و قال: ما سمعت شیئا قطّ ألذّ من حركاتها، ولا رأیت
شیئا أبهی من صورها و هیئاتها.
مدّعی است كه او اهل سامیا بوده. كتابهای دیگر لفظ «ساموس» به كار برده اند.
این شهر در جنوب ایتالیا بوده است. و نیز مدّعی است كه در زمان سلیمان علیه السّلام
زندگی می كرده است. معلوم نیست كه چنین باشد، می گویند او در قرن ششم قبل از
میلاد می زیسته. شاید این قرن با زمان سلیمان یكی باشد. یك نوع مكاشفه برای او
ادعا كرده است و از او نقل می كند كه من صدای فلك را شنیدم. صحت این نقلها
معلوم نیست.
قوله فی الإلهیّات: قال: إنّ الباری تعالی واحد لا كالآحاد، و لا یدخل فی العدد،
و لا یدرك من جهة العقل ولا من جهة النفس؛ فلا الفكر العقلی یدركه، و لا المنطق
النفسی یصفه، فهو فوق الصفات الروحانیة، غیر مدرك من نحو ذاته، و إنما یدرك
بآثاره و صنائعه و أفعاله. و كل عالم من العوالم یدركه بقدر الآثار الّتی تظهر فیه صنعته،
فینعته و یصفه بذلك القدر الذی یخصّه من صنعته. فالموجودات فی العالم الروحانی
قد خصّت بآثار خاصّة روحانیة فتنعته من حیث تلك الآثار، و الموجودات فی العالم
الجسمانی قد خصّت بآثار خاصّة جسمانیة فتنعته من حیث تلك الآثار. و لا نشكّ أن
هدایة الحیوان مقدرة علی الآثار التی جبل الحیوان علیها، و هدایة الإنسان مقدرة علی
الآثار التی فطر الإنسان علیها؛ فكل یصفه من نحو ذاته و یقدّسه عن خصائص
صفاته.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج7، ص: 526
در اینجا مطالبی را در توحید نقل می كند كه بعید نیست این را هم بعدها با افكار
او آمیخته باشند. می گوید خدا را از ناحیه ی ذات و صفات نمی شود شناخت، بلكه از
ناحیه ی افعال و آثار شناخته می شود، و هر عالمی او را به اندازه آثاری كه از او در این
عالم ظاهر شده می شناسد. در ادامه، بحثی راجع به هدایت حیوانات و هدایت انسان
می كند و می گوید هر كدام از راه وجود خودشان خدا را می شناسند.
[1] .
الملل و النحل نوشته ی محمد عبدالكریم شهرستانی، ج /2ص 74.