چندی است كه موضوع «جهش» به زبان دانشمندان افتاده و با اینكه این نام را با اهمیت ویژه ای می برند در تفسیر آن جانب این اهمیت را مراعات نكرده و در بحثهای متفرقه كه پای «جهش» به میان می آید در هر موردی با تعریف نسبتا محلّی به تعبیرش پرداخته اند، و آنچه روی هم رفته از بیانات متفرقه شان درمی آید «جهش» به «پیدایش ناگهانی یك پدیده» گفته می شود چنانكه طبیعت با فعالیت خود تدریجا حوادثی را در دنبال همدیگر می زاید و گاهی تدریج نامبرده یكباره به هم شكسته و به طور ناگهانی پدیده ای خود نمایی كرده و حركت را به یك مجرای تازه ای می اندازد مانند اینكه طبیعت در حركت و فعالیت خود از یك مجرا جهیده و به مجرای دیگری می افتد.

مثلاً آب به واسطه ی ورود حرارت شروع به گرم شدن نموده و تدریجا سطح حرارتش بالا رفته به حركت اشتدادی خود ادامه می دهد ولی همینكه درجه ی حرارت به 100 رسید ناگهان سیر تدریجی حرارت را به هم زده تبدیل به بخار می شود یعنی «حركت كمّی» تبدیل به «حركت كیفی» می گردد.

مثال دیگر: سال. . . میلادی در آفریقا در میان یك رمه ی گوسفند كه به حال عادی می زیستند ناگهان و بی سابقه پشم یكی از گوسفندان تبدیل به پشم نغز و ابریشم آسای «مرینوس» شده پس از آن در اثر بچه گیری و توارث، گوسفند مرینوس بسیاری به وجود آمد.

البته مفهوم «ناگهانی» مشخصات و خصوصیاتی دارد:

الف. موجود ناگهانی به حسب عادت، پیش بینی نشده و وقوعش به ملاحظه ی سابقه اش مترقّب نمی باشد یعنی حركات قبلی طبیعت با نظامی از تدریج كه پیش می رود منتهی به آن نمی گردد و از این روی گفته شده كه «در جهش، حركت تبدیل می شود» .

ب. و علاوه خود حادثه ی ناگهانی معلول یك سلسله حركتهای سریع مندمج

(توی هم رفته) است كه حس تمیز نمی دهد.

دانشمندان «جهش» را با بعضی از این مشخصات معرفی كرده اند و گاهی گفته شده كه در مورد جهش، بقای توراثی نیز ضروری و لازم است. اخیرا دانشمندان ماتریالیست دیالكتیك كه هدفشان تطبیق فلسفه به مرام اجتماعی می باشد زمزمه ای تازه آغازیده و در جهش، انقلاب را شرط كرده و با جوشی كه در آب پیش از بخار شدن پیدا می شود مثال زده اند.