مقدمتا باید دانست- چنانكه در مقاله ی 7 بیان كردیم- موجودات امكانی كه در خارج هستند، از وجود و مهیّت (اندازه ی وجود) مركّبند. مثلاً جسم موجود اگر وجودش با جسمانیت محدود نبود وجودی بود مطلق؛ ولی جسمانیت یعنی جوهر مادی حجم دار، این وجود مطلق را تحدید و با قیودات زمانی و مكانی آشنا می سازد.

همیشه علت فاعلی به حسب حال خود اثر مطلق می دهد، ولی ماده ی قابله با شرایط زمانی و مكانی خودش اطلاق فعل وی را تحدید می كند؛ مانند كسی كه بخواهد آب از دریا بردارد و البته وی تحدیدی به آب نمی دهد ولی كوتاهی دست و بازوی وی، ظرفیت و شكل كاسه ای كه در دست دارد، نزدیك و دوری اجزای آب دریا، فعل او را مقید می سازد.

پس از این مقدمه، روشن خواهد شد كه خدای جهان وجودش از آلایش هر حد و قیدی پاك است، با ماهیات كه حدود و قیودند و اندازه های وجودند متصف نمی شود و تنها با صفتهای وجودی كه خالی از حد می باشند می توان متصفش دانست، مانند علم و قدرت.

و در حقیقت هر قیدی به عدم تحلیل می شود و وجود مطلق خدایی، عدم و نیستی نمی پذیرد.

آری ما خدای جهان را با یك رشته صفاتی كه خارج از ذات هستند توصیف می كنیم، مانند اینكه می گوییم: او خداوندگار، آفریدگار، كردگار، هستی بخش، روزی دهنده، زنده كننده، میراننده، پروردگار، كارگزار است.

ولی اینها در حقیقت صفاتی هستند نسبی نه خارجی نفسی.

از سخنان گذشته نتیجه گرفته می شود كه:

صفات خداوندی سه قسم اند:

(1). صفات ذاتی و ثبوتی مانند قدرت.

2. صفات سلبی مانند فقر.

(3). صفات نسبی مانند خلقت زمانی.