قانون علیت و معلولیت عبارت از این است كه هر حادثه ای كه پیدا می شود احتیاج به موجد و پدید آورنده ای دارد و به عبارت دیگر هر چیزی كه هویتش «كار» و «حادثه» بوده باشد آن چیز كننده و پدید آورنده می خواهد. مقاله ی 9 به این قانون و متفرعات وی اختصاص داده شده. قانون علیت و معلولیت در مقابل فرض صدفه و اتفاق است. «صدفه» عبارت است از اینكه فرض كنیم حادثه ای خود به خود بدون آنكه شیئی از اشیاء دخالت داشته باشد به وجود آید. یكی از ضروریات عقل امتناع صدفه و اتفاق است. در مقاله ی 9 كه مستقلا از علت و معلول بحث می شود مواردی كه موهم وقوع صدفه و اتفاق است با توجیه صحیح آنها خواهد آمد. در میان دانشمندان جهان از آغاز تاریخ جهان كمتر افرادی پیدا می شوند كه وقوع صدفه را جایز بدانند.

فقط در میان دانشمندان قدیم یونان احیانا كسانی یافت می شوند كه منكر مبدأ جهان بوده اند و وقوع صدفه را جایز می دانسته اند ولی حقیقت این است كه معلوم نیست این نسبتها كه در تاریخ داده می شود چه اندازه صحت دارد.

اعتقاد به صدفه و اتفاق و نفی قانون قطعی علیت و معلولیت مستلزم این است كه هیچ گونه نظم و قاعده و ترتیبی در كار جهان قائل نشویم و هیچ چیز را شرط و دخیل در هیچ چیز ندانیم و پیدایش هیچ حادثه ای را مربوط به هیچ امری ندانیم و بین هیچ چیزی و چیز دیگری رابطه ای قائل نشویم و البته این جهت مستلزم این است كه خط بطلان روی تمام علوم بكشیم زیرا هر علمی عبارت است از بیان مجموعه ای از قواعد و نظامات جهان و اگر پیدایش یك حادثه بلاجهت و بلاعلت جایز باشد در همه وقت و تحت هر شرطی وقوع هر حادثه ای را می توان انتظار داشت و در هیچ وقت و تحت هیچ گونه شرایطی اطمینان به عدم وقوع هیچ حادثه ای نمی توان پیدا كرد.

قانون علیت و معلولیت عمومی یكی از قوانین فلسفی است كه جزء پایه ها و اركان كلی قواعد و قوانین همه ی علوم است.