از آنچه در مقام معرفی موضوع علم گفتیم میزان معرفت «مسائل علم» نیز حاصل می شود. مسأله ی هر علم عبارت است از قضیه ای كه رابطه ی موضوع آن علم را با یكی از عوارض و احكام وی بیان می كند؛ و از این رو هر علمی عبارت است از مجموعه ای از مسائل كه مشتمل است بر موضوع و محمول و نسبتی، و هنگامی آن مسأله صورت «قانون» به خود می گیرد كه اولاً كلی باشد و ثانیاً حالتی پیدا كند كه ذهن «جبرا» اذعان به ثبوت محمول از برای موضوع پیدا كند.

این اذعان و تصدیق هنگامی پیدا می شود كه اولاً ذهن تصور روشن و صریحی از موضوع مسأله و همچنین از محمول آن داشته باشد تا مورد قضاوت خویش را بشناسد و ثانیاً یك نوع دلیل و حجتی در كار باشد كه سند قضاوت واقع شود و ذهن را ملزم به تصدیق و اذعان نماید. پس قانون شدن یك مسأله برای اذهان در درجه ی اول متوقف است به معرفت موضوع و محمول آن مسأله و در درجه ی دوم متوقف است به دلیل و حجتی كه سند قضاوت واقع شود و بتواند ذهن را قانع و ملزم كند. آنچه در مقام معرفی موضوعات و محمولات آورده می شود همان «تعریفات» است كه در همه ی علوم مورد استفاده قرار می گیرد و آنچه سند قضاوت ذهن واقع می شود یك سلسله «اصول متعارفه» یا «اصول موضوعه» و یا یك رشته مسائل متكی به اصول متعارفه و اصول موضوعه است.

تعریفات و اصول متعارفه و اصول موضوعه ی هر علمی به عنوان «مبادی» آن علمشناخته می شود.

تعریفات را «مبادی تصوریه» و اصول متعارفه و موضوعه را «مبادی تصدیقیه» می خوانند.

تعریفات را معمولاً همه می شناسند مثل آنچه در مقام تعریف خط و سطح و حجم و دایره و مربع و مثلث و غیره در هندسه به كار برده می شود. در اینجا لازم است فرق اصول متعارفه و اصول موضوعه را بیان كنیم:

اصول متعارفه عبارت است از یك یا چند اصلی كه دلائل و براهین آن علم بر روی آنها بنا شده و خود آن اصول بدیهی و غیر قابل تردید است و هیچ ذهنی خلاف آن را جایز نمی شمارد مانند اصل كل و جزء (كل از جزء بزرگتر است) و اصل مساوات (دو مقدار مساوی با یك مقدار، مساوی با یكدیگرند) در هندسه و اصل امتناع تناقض در فلسفه و منطق.

اصول موضوعه عبارت است از یك یا چند اصلی كه برخی از دلائل آن علم متكی به آنهاست و خود آن اصول بدیهی و جزمی اذهان نیست و دلیلی هم عجالتا بر صحت آن اصول نیست ولی آن اصول را مفروض الصحه گرفته ایم.

و البته ممكن است كه یك اصل موضوع در یك علم جنبه ی «وضعی» و فرضی داشته باشد ولی در علم دیگر با دلائل مخصوص آن علم به تحقیق پیوسته باشد مثل اینكه در علوم طبیعی از اصول ریاضی و در علوم ریاضی از اصول طبیعی و در هر یك از اینها از اصول فلسفی و در فلسفه از هر یك از اینها استفاده شود.

پس فرق «اصل متعارف» و «اصل موضوع» به این است كه اصل متعارف به خودی خود قطعی و جزمی است و ذهن خلاف آن را جایز نمی شمارد و اصل موضوع به خودی خود غیر قطعی است و ذهن خلاف آن را جایز می شمارد خواه آنكه آن اصل موضوع به طور مطلق جنبه ی وضعی و فرضی داشته باشد و یا آنكه با توجه به یك رشته دلائل كه مخصوص فن دیگری است غیر از آن فنی كه این اصول موضوعه مورد استفاده آن فن قرار گرفته، جنبه قطعیت و ضرورت پیدا كرده و به تحقیق پیوسته باشد. تفصیل این مطالب و جمیع وجوه فرق بین اصول متعارفه و اصول موضوعه و تعریفات، و انقسام اصول متعارفه به اصول عامه و خاصه و همچنین بیان اینكه در فلان علم چه اصول متعارفه و چه اصول موضوعه ای به كار برده می شود یكی از سودمندترین مباحثی است كه باید در منطق مورد بحث واقع شود. منطقیین جدیدزحمات گرانمایه ای در این زمینه كشیده اند و یكی از كسانی كه اصول متعارفه و موضوعه ی علوم متداول عصر خویش را طبق استنباط خود بیان كرده «كانت» است.

آنچه در اینجا لازم است، اشاره ای است به وضع مبادی تصوریه و تصدیقیه ی فلسفی.