در
کتابخانه
بازدید : 431149تاریخ درج : 1391/03/21
Skip Navigation Links.
شناسه کتاب
Expand مقدمه مقدمه
Collapse مقصد اول در امور عامّه است مقصد اول در امور عامّه است
Collapse فریده ی اوّل: وجود و عدم فریده ی اوّل: وجود و عدم
غرر اوّل: بداهت وجود
غرر دوّم: اشتراك وجود
غرر سوّم: مغایرت و اتحاد وجود و ماهیت
Collapse غرر چهارم: اصالت وجودغرر چهارم: اصالت وجود
غرر پنجم: حق متعال وجود محض است
غرر ششم: وحدت و كثرت
Expand غرر هفتم: وجود ذهنی غرر هفتم: وجود ذهنی
Expand غرر هشتم: معقولات ثانیه غرر هشتم: معقولات ثانیه
Expand غرر نهم: انقسام وجود به مطلق و مقیّدغرر نهم: انقسام وجود به مطلق و مقیّد
Expand غرر دوازدهم: مساوات وجود و ثبوت و شیئیّت غرر دوازدهم: مساوات وجود و ثبوت و شیئیّت
Expand غرر سیزدهم: عدم تمایز و علیّت بین اعدام غرر سیزدهم: عدم تمایز و علیّت بین اعدام
Expand غرر چهاردهم: امتناع اعاده ی معدوم غرر چهاردهم: امتناع اعاده ی معدوم
غرر شانزدهم: مناط صدق در قضایا
Expand غرر هفدهم: تعلق جعل به وجودغرر هفدهم: تعلق جعل به وجود
Expand فریده ی دوّم: وجوب و امكان فریده ی دوّم: وجوب و امكان
Expand فریده ی سوّم: حدوث و قدم فریده ی سوّم: حدوث و قدم
Expand فریده ی هفتم: علّت و معلول فریده ی هفتم: علّت و معلول
Expand مقصد سوّم: الهیّات بالمعنی الأخص مقصد سوّم: الهیّات بالمعنی الأخص
Expand مقصد چهارم: طبیعیّات مقصد چهارم: طبیعیّات
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
پدیدآورنده : استاد شهید مرتضی مطهری
 
چنانكه می دانیم مفهوم وجود بر مفاهیم متعددی حمل می شود؛ می گوییم: «انسان هست» ، «اسب هست» ، «درخت هست» ، «خط هست» ، «عدد هست» و هكذا. . . امور نامبرده در یك چیز همسان و مانند هم اند و آن اینكه هستند و موجودند، ولی از جنبه ی دیگر ناهمسان اند و با هم اختلاف دارند، زیرا یكی انسان است و دیگری اسب و سومی درخت و هكذا. . . پس علاوه بر حیثیت مشترك یعنی وجود و هستی، حیثیتهای اختصاصی دیگری در اشیاء تشخیص داده می شود كه عبارت است از انسان بودن، اسب بودن، درخت بودن، خط بودن، عدد بودن، . . . ماهیت اشیاء عبارت است از این حیثیتهای اختصاصی [1]. در اولین نظر چنین می نماید كه وجود به ماهیت تعلق می گیرد و ماهیت متلبّس به لباس وجود می شود، اما در واقع چنین نیست؛ یعنی وجود و ماهیت در خارج دو شیئیّت ندارند كه یكی به دیگری تعلق پیدا كند و یا یكی متلبّس به دیگری شود، در خارج یك واقعیت بیش نیست كه هم مصداق وجود است و هم مصداق ماهیت.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج5، ص: 211

[1] . برای توضیح بیشتر می گوییم: وجود یعنی هستی، و ماهیت كه مخفّف «ماهُویَّت» است یعنی چیستی. «هستی» مشترك است میان همه ی اشیاء، اما «چیستی» ها مختلف است. مثلاً انسان، اسب، درخت، سنگ و غیره همه هستند و در اینكه هستند مانند یكدیگرند؛ امّا در اینكه چیستند با هم مختلفند، اگر بپرسند: «انسان چیست؟ » یك جواب دارد و اگر بپرسند: «اسب چیست؟ » جواب دیگر دارد. همچنین درخت و سنگ و غیره هر كدام چیستی بخصوص دارد.

یك سؤال در اینجا هست و آن اینكه آیا بشر قادر است به كُنه ماهیت اشیاء پی ببرد یا نه؟ مثلاً در تعریف انسان طبق معمول گفته می شود: «حیوان ناطق» ، و در تعریف خط گفته می شود: «كمّیت متصل یك بعدی» ؛ آیا اینها كنه ماهیت آن چیزی است كه ما آن را «انسان» می نامیم و آن چیز دیگر كه ما آن را «خط» می نامیم، یا ماهیت حقیقی اینها چیز دیگر است؟ البته این مطلب قابل بحث است ولی ما خواه به كنه ماهیت اشیاء پی ببریم و خواه پی نبریم، اشیاء در واقع و نفس الامر دارای ماهیتی هستند و علاوه بر «هستی» یك «چیستی» دارند و به همین دلیل اجناس و انواع متعدد در عالم هست.
کليه حقوق برای پايگاه شهید مطهری محفوظ است